Voor Benjamin (Bibi) Netanyahu is het nu echt afgelopen

Titelfoto: Benjamin Netanyahu door U.S. Secretary of Defense, CC BY 2.0.

Een dappere soldaat en commandant werd een veelbelovend politicus met een scherp strategisch inzicht, om tenslotte te ontsporen in zijn streven naar macht en rijkdom. Zo verging het de voormalige premier van Israël, Benjamin (Bibi) Netanyahu. Een unieke regering van negen uiteenlopende partijen probeert Israël nu weer op een ‘normaal’ spoor te krijgen, terwijl Bibi – nu in de oppositie – nog steeds niet snapt dat het nou wel mooi is geweest, schrijft Simon Soesan vanuit Israël. 

🔊 Beluister dit artikel

Hij was de Grote Hoop. Een Tsabar (in Israël geboren), ex-commando, rokkenjager en praatjesmaker: wat wilde je nog meer om in het macho-Israël van de jaren tachtig populair te zijn? Zelfs toen hij zijn grote liefde moest verlaten – op advies van zijn politieke adviseurs “om meer stemmen te kunnen trekken”- vergaf het publiek hem dat, omdat zijn grote liefde niet Joods was.

Benjamin Netanyahu on the day he joined the Israel Defense Forces in 1967. pic.twitter.com/xMjmHerM0J

— Hananya Naftali (@HananyaNaftali) November 3, 2021

In zijn periode als Israëls ambassadeur bij de Verenigde Niksnutten melkte hij het nieuws, dat de toenmalige secretaris-generaal Waldheim een ex-Nazi was, uit tot de laatste druppel. Hij maakte stennis over het feit dat Waldheim zeker Joden had vermoord, maar verzweeg het feit dat de VN dit al jaren wist en toch Waldheim koos als topbaas.

De schuld geven

En opeen wist hij het: opruien, bang maken, iemand de schuld geven van al je sores: dat is de gouden weg naar politieke winst. Zelfs toen bussen explodeerden in Tel Aviv, wachtte hij geen minuut en begon met speeches op de plek des onheils, terwijl de rook nog uit de geëxplodeerde bussen opsteeg en menselijke overblijfselen van de straat werden geschraapt: het was allemaal de schuld van Rabin, de man die de Zesdaagse Oorlog had geleid.

Ook toen Saddam Hoesseins raketten op ons land vielen had hij mazzel, toen tijdens een CNN-interview uit hun studio in Jeruzalem raketten vielen, het luchtalarm afging en hij doodrustig een gasmasker opzette en doorging met het interview alsof er niets aan de hand was. Zijn volgers gingen door het dak.

Deze hysterie werkt nu al bijna dertig jaar: meer en meer van zijn aanhang wil niets anders horen dan wat hun Koning zegt en nemen het automatisch aan als De Waarheid.

Utopisch

Toen Netanyahu zijn eerste premierschap verwierf was hij jong, nog een beetje naïef en vol met utopische ideeën. “Wij gaan een regering van uitmuntendheid vormen!”, riep hij opgewonden in de camera na zijn zege. De bedoeling was om professionals ministers te laten worden: een dokter als minister van Gezondheid, een advocaat als minister van Justitie … enfin, u snapt de richting. De veteranen in zijn partij lieten dat echter niet toe en eisten ook baantjes als minister. De politieke druk van ‘huis uit’ was zo groot dat hij toegaf en zelfs nieuwe ministeries moest bedenken om iedereen een plaats te kunnen geven.

“Ve Ra’a Kie Tov”, staat er in de Bijbel geschreven: “Hij zag dat het goed was” – Bibi wilde meer.

Vermoorde onschuld

Om zijn positie te versterken werd elke tegenstander of té populaire partijgenoot aangepakt: zeventien man verdwenen uit de Likud-partij, allemaal om geruchten over ongepast gedrag, overspel, losse handjes: de meeste roddels werden als onwaar bewezen, maar beëindigden toch de politieke carrière van aardig wat lui. Bibi speelde de vermoorde onschuld.

Zijn geopolitieke visie was scherp: Israël werd een speler in wereldaffaires en er werd rekening gehouden met de nogal opdringerige premier. In Europa ontstond langzaam maar zeker het gerucht dat hij van roddelen hield en daarom werden zijn bezoeken vermeden. In zijn laatste twaalf jaar als premier werd de zelfverheerlijking een beetje te veel. Verhalen over zijn privéleven, anekdotes over zijn vrouw die verschijnselen vertoont van een geestesziekte en het ‘begraven van politieke partners’ begonnen hem parten te spelen. Allengs kreeg zijn Muur van Partners barsten en breuken.

Loyaal aan zichzelf

Hij was loyaal aan zichzelf, Bibi. Cadeautjes voor de premier werden cadeautjes voor hemzelf en alles draaide om hem. Toen de politie hem begon te onderzoeken vanwege corruptie, noemde hij dat een aanval op de democratie. Zijn aanhang vertaalde dat als landverraad, waardoor er in ons land rechters, advocaten en publieke ambtenaren bewaakt moesten worden. Want woorden kunnen doden.

Hij had de premier ‘van iedereen’ kunnen zijn, maar was te onzeker en besloot stemmen te kopen door een deal te maken met religieuze partijen en hun forse budgetten toe te stoppen. Dat ging ten koste van jonge stellen, ouden van dagen, zieken, invaliden en de algemene overheidsvoorzieningen. Kon hem wat schelen: hij zat vast in zijn zetel en daar ging het om.

Normalisering

Dit jaar gebeurde er iets geks in Israël: na vier verkiezingen in minder dan twee jaar besloot de jonge generatie politici iets te doen wat nog nooit vertoond was in de wereld: negen partijen met volkomen verschillende aspiraties besloten een regering te vormen en hun partij-idealen opzij te zetten om het land weer een ‘normale richting’ te geven. Uiteraard vond Bibi het bespottelijk, onverantwoordelijk en verkiezingsfraude dat onervaren politici het land zouden gaan leiden.

Israel's international standing has not been diminished under the country's new government, a new survey has found. #Israel | #Diplomacy | #Politics https://t.co/MyGCKV2hqJ

— The Jerusalem Post (@Jerusalem_Post) November 4, 2021

Nu, als voorzitter van de oppositie, mist hij geen kans om de nieuwe regering belachelijk te maken, inclusief een mail naar Putin, waarin hij beloofde binnen de kortste tijd weer premier te zijn. Putin gaf geen sjoege, maar deelde het bericht waar hij maar kon.

Begroting

Netanyahu weigerde drie jaar lang het land een begroting te geven. De nieuwe regering besloot een begroting te maken voor 2021 en 2022, daar de meeste overheidsinstanties amper konden werken na drie jaar zonder toegekend budget. Gek genoeg werd de begroting snel goedgekeurd door de regering en ging dus naar het parlement, onze Knesset. Daar moesten meer dan zevenhonderd besluiten binnen drie dagen worden genomen. In één nacht werd de begroting voor 2021 goedgekeurd door de Knesset, terwijl Netanyahu een paar keer ‘vóór’ stemde, terwijl hij tegen had moeten stemmen. Zelfs zijn eigen aanhang stond niet achter zijn belofte om de regering bij deze stemming te laten vallen.

Former Israeli Prime Minister Benjamin Netanyahu watched from the sidelines as the government that toppled him after 12 years in power passed a national budget, dealing a major blow to his hopes of a swift return to the country's top office. https://t.co/PsTLiQYuef

— The Associated Press (@AP) November 4, 2021

Afgepeigerd

Ik ken hem persoonlijk, Bibi. En zag hem veranderen van een soldaat en commandant zonder angst naar een politicus vol met energie en visie, tot een hebzuchtig mannetje dat niemand – vriend noch familie – trouw was en alleen voor zichzelf koos. Langzaam doen al zijn vertrouwelingen een stap terug. We zien nu een oude, afgepeigerde man, die allang had kunnen genieten van een mooi pensioen vol met lezingen, die goed betaald worden.

Voor de duidelijkheid: op internationaal gebied en staatsveiligheid was hij een goede premier. Tot hij de smaak te pakken kreeg en zag ‘dat het goed was’.

Maar hij heeft nooit gesnapt dat het nu wel mooi is geweest.

Over de auteur

Simon Soesan

Simon Soesan woont sinds 1973 in Israël en is directeur Europa van Taglit - Birthright. Soesan is bekend van columns in o.a. NRC Handelsblad, het Reformatorisch Dagblad, Israël Actueel en het Nieuw Israelietisch Weekblad.

Recent gepubliceerd

Archief

• Israël29 november 2022De kolonist die door het leger geweigerd werd
• Antisemitisme20 augustus 2022De nieuwe Poolse versie van de Holocaust
• Israël24 juni 2022Israëlische regering is gevallen, maar ik weet al waar ik voor kies
• Islam/Moslims28 mei 2022Feiten doen er niet toe als het om Israël gaat