GeenPeil geen nuttige idioot van Poetin

Dankzij GeenPeil kan Nederland nu in een referendum stemmen over het associatieverdrag met Oekraïne. De kritiek op het referendum zelf is al in alle hevigheid losgebarsten. Mensen zouden niet voldoende weten waar het nu eigenlijk over gaat, het zou alleen maar georganiseerd worden om de EU te bashen, enzovoort. Hans Loos in De Volkskrant gaat zelfs zo ver te stellen dat GeenPeil de nuttige idioot van Putin is.

In een ideale wereld, met een stabiel Oekraïne dat handelt met het mandaat van het volk zou ik voor dit verdrag zijn. Erg bindend is het verdrag toch al niet: het formuleert vooral doelstellingen voor samenwerking op de lange termijn. Het zegt in wezen: Oekraïne gaat op allerlei vlakken samenwerken met de EU zodat er op termijn misschien aansluiting mogelijk is.

Niks mis mee wat mij betreft, want een dergelijk verdrag hebben we immers ook met Turkije. Wat hierboven staat strookt echter niet met de werkelijkheid. Het land Oekraïne was op het moment van tekenen namelijk absoluut niet stabiel en -op zijn zachtst gezegd- zeer verdeeld.

De chronologie van gebeurtenissen is de volgende. Eind 2013 besloot de democratisch gekozen president Yanukovich van Oekraïne het associatieverdrag, dat al een tijdje in de maak was, op een zijspoor te zetten en de banden met Rusland verder aan te halen. Dit leidde tot verdeeldheid in het land. Vooral de Oekraïners in het Westen van het land waren voor samenwerking met de EU. In het Oosten was de sfeer bepaald pro-Russisch.

Dit verdrag is in Oekraïne zo omstreden dat het de aanleiding was

van het vertrek van de president en van de burgeroorlog

De Maidan-protesten braken uit en Yanukovish werd er (overigens niet zonder druk uit het Westen) uitgewerkt. Een nieuwe president werd gekozen; tot ongenoegen van een aantal gebieden in het Oosten van Oekraïne, die prompt de onafhankelijkheid uitriepen. De pro-EU interim-president Jatsenjoek en later ook president Poroshenko tekenden het verdrag wél.

Het referendum legt Nederland nu in wezen het volgende voor. In Oost-Europa is er een door burgeroorlog verscheurd land, Oekraïne, waarin een omstreden president een verdrag voor de lange termijn met de EU aan wil gaan. Dit verdrag is in Oekraïne zelf zo omstreden dat het letterlijk de aanleiding is geweest van het geforceerde vertrek van een democratisch gekozen president en de daaropvolgende burgeroorlog. Vindt u dit verdrag in zijn huidige vorm, dat in de hierboven geschetste situatie is ondertekend, een goed idee?

Fuck no.

Laat ze eerst de burgeroorlog beëindigen en weer verkiezingen houden waar ook waarnemers aanwezig zijn uit de voormalige Sovjet Unie, zoals wel het geval was in 2010. Pas als de rust is weergekeerd en de regering van het soevereine Oekraine dit verdrag dan nog steeds wil aangaan, vraag het me dan nog maar een keer. Dan is er best kans dat ik voor stem. Het verdrag in huidige vorm lijkt me echter bepaald niet the way to go. Want wie zegt mij in de huidige situatie dat dit verdrag de wil van het Oekraïense volk is? Het Oekraïense volk is op dit moment nota bene met zichzelf aan het vechten om deze wil te bepalen.

De suggestie dat dit verdrag als een soort Messias zal fungeren voor de stabiliteit en ontwikkeling van Oekraïne getuigt van een Eurocentrische arrogantie die zijn weerga niet kent. Het tegendeel is namelijk waar, stabieler is het er de afgelopen tijd zeker niet op geworden in Oekraïne, terwijl dat nu juist één van de voornaamste doelstellingen van het verdrag is.