Versplintering politiek landschap biedt toch nieuw perspectief
Wisselende bondgenootschappen in plaats van achterkamers
Titelfoto: De Media door Gerard Stolk, CC BY-NC 2.0.
In de opiniepeilingen is het CDA al flink gekrompen na het vertrek van Pieter Omtzigt. Daarmee zijn op de VVD na alle klassieke partijen ineengeschrompeld: het brede midden bestaat niet meer. Toch worden tal van functies nog ingevuld met leden van deze partijen. Maar misschien biedt de versplintering van het politieke landschap ook nieuwe perspectieven, schrijft Freek van Beetz.
Is met het vertrek van Pieter Omtzigt uit het CDA de formatie van een nieuw kabinet – naar verwachting Rutte IV – op een dood spoor beland? Binnenhofwatchers denken nog steeds dat de vorming van een kabinet met het aangeslagen CDA mogelijk is, met hetzij de ChristenUnie dan wel met de PvdA, al dan niet in combinatie met GroenLinks. Want met de Alleingang van Omtzigt zijn vrijages met Volt of met JA2 niet meer aan de orde: zelfs met één van deze twee splinters is er voor VVD, D66 en CDA geen meerderheid van 75+ in de Tweede Kamer te vinden.
Moeras
Wordt dan toch aangestuurd op een kabinet over links, dus met de combi van PvdA en van het bijna gehalveerde GroenLinks, het filiaal van Greenpeace, Oxfam Novib en de Moslimbroederschap?
“Sehen muss ich, Blinde Maupie”, zou wijlen mijn wijze grootmoeder gezegd kunnen hebben: eerst zien, dan geloven. Er zijn columnisten, zoals Nausicaa Marbe, die maar één uitweg uit dit moeras zien: nieuwe verkiezingen. Daar zou ik ook toe neigen, maar mijn oordeel doet er niet toe en de vraag is trouwens of VVD en D66 hier wel heil in zien.
“Omtzigt-crisis symbool voor vastgelopen democratie”. Commentaar van @InesvanBokhoven https://t.co/qQ2m0Pl72I
— OpinieZ (@OpiniezMagazine) June 12, 2021
Onaangetast
De huidige comfortabele positie van deze partijen kan op de tocht komen te staan als de kiezers zich straks opnieuw kunnen uitspreken, al denk ik zelf dat de VVD nog het minst te vrezen heeft als Rutte aanblijft als lijsttrekker. Zijn positie lijkt me vooralsnog onaangetast. Ik zie niet zo gauw een kansrijke opvolger: de VVD heeft verzuimd een veelbelovende opvolger achter de coulissen te duwen. Daar stonden nu toch vooral water- en tassendragers: weinig politici en bestuurders met een indrukwekkend brede maatschappelijke ervaring.
En ik heb zo’n idee dat het profiel van de bij D66 met veel bombarie binnengehaalde ‘redster des vaderlands’, Sigrid Kaag, inmiddels aardig is afgebladderd. Haar mantra’s: ‘het gaat om de inhoud’, ‘om ambitie’, ‘om nieuw leiderschap’ begonnen al snel hol te klinken. “Gemeenplaatsen zijn gemene plaatsen,” zei de inmiddels vergeten schrijver Sybren Polet ooit.
In de achterban van D66 is felle kritiek ontstaan op het leiderschap van Sigrid Kaag.https://t.co/d3joQvbLK9
— De Telegraaf (@telegraaf) May 27, 2021
Ingesleten formule
Met de aanwijzing van informateur Hamer (PvdA) is een beproefde, maar ingesleten formule uit de kast gehaald: een parade van ongekozen vertegenwoordigers van belangengroepen, lobbyisten en zaakwaarnemers kreeg belet in de Stadhouderszaal. Corporatief Nederland ging als vanouds aan het bekokstoven. Alsof er een SER-advies moet worden opgesteld.
Ondertussen probeert Hamer de geesten rijp te maken voor een kabinet dat naar links overhelt en waar de kiezer in maart duidelijk geen trek in had, maar ja, wie stoort zich in de Haagse bubbel nog aan de kiezer? Die mag eenmaal in de vier jaar zijn/haar zegje doen en moet vervolgens toekijken hoe in de Haagse Kringen de verheven idealen moeiteloos worden ingewisseld, bijgevijld en onderling de baantjes worden verdeeld.
Wel waar! De polder grijpt de macht, Circus Hamer dendert door https://t.co/7SgxPJejxE via @telegraaf
— Freek van Beetz (@fvbeetz) May 29, 2021
Beleidsfabriek
En ondertussen draait de Haagse beleidsfabriek door: op de departementen liggen de bouwstenen voor het komende regeerakkoord vast al klaar: daar zijn de lijntjes met de ‘bekokstovers’ kort. Ik heb al eens eerder uit de doeken gedaan hoe in mijn ambtelijke tijd wij op het departement de agenda voor de komende bewindsman al hadden opgeschreven en uitgewerkt, nog voordat deze aantrad. De goede man hoefde bij binnenkomst alleen nog maar bij het kruisje te tekenen.
Build Back Better
Uit alle verhalen wordt duidelijk dat het kabinet zich vooral wil gaan richten op wat als ‘de grote uitdagingen’ wordt aangeprezen: klimaat, stikstof, hervorming van de economie: Build Back Better. De Covid-pandemie zou een mooie aanleiding zijn om deze vraagstukken nu eens grondig aan te pakken. Inmiddels blijkt dat de economie zich verrassend snel herstelt. Opnieuw hebben doemdenkende economen het bewijs geleverd dat ze beter zijn in verklaren dan voorspellen.
Met andere woorden: als de economie zich zo verrassend uit het moeras weet op te trekken, hoeveel kostbare beleidsimpulsen en overheidsinterventie zijn dan nog vereist? Of gaat het er nu vooral om van de gelegenheid gebruik te maken om de economie en de samenleving in een keurslijf te persen, te resetten?
Maar het zijn juist deze thema’s waarin de ‘bekokstovers’ zich met elkaar verbonden weten en dat is waarschijnlijk de achtergrond van de vrijages met PvdA en GroenLinks. Die hebben hun linkse idealen ingewisseld voor de klimaat- en stikstofagenda met voor Nederland onzinnige doelen en ijkpunten.
Eens 👉 Koppeling aan GroenLinks is de ondergang van de PvdA – NRC https://t.co/1g6rZfUDmA
— Keklik Yucel (@keklikyucel) June 8, 2021
Versplintering
Maar wat betekent het vertrek van Omtzigt uit het CDA voor de politieke verhoudingen en voor de rol van de volksvertegenwoordiging? In elk geval zet de versplintering door. De Tweede Kamer zal straks maar liefst negentien fracties tellen en de voorheen grote politieke partijen die in Nederland de dienst uitmaakten, het brede midden, zijn ineen geschrompeld. De ideologieën die ooit kiezers uit verschillende sociale geledingen met elkaar verbonden zijn verdampt; politieke partijen zijn verworden tot marktplaats van lobbyisten, vrijgestelde hobbyisten en baantjesjagers. En van die baantjes zijn er nogal wat.
Baantjescarroussel
Voor tal van functies, die in de meeste democratieën via verkiezingen worden vervuld, kent Nederland politieke benoemingen: de burgemeesters, de Commissarissen van de Koning, bestuurders en leden van het woud aan adviesorganen en van besturen in de semipublieke sfeer. Dat zijn allemaal banen die gevuld worden met leden van de partijen die hier decennialang de dienst uitmaakten, maar zich daar nu niet meer op kunnen voorstaan. De PvdA is duidelijk oververtegenwoordigd en als de voortekenen zich niet bedriegen, geldt dat voortaan ook voor het CDA.
Nog een cijfertje. Bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen (2017) stemde ruim 39 procent VVV, CDA of PvdA. Echter: 88 procent van de Nederlanders heeft een burgemeester van een van deze partijen. Dat gaat toch wrikken, stel ik mij zo voor. #verklontering https://t.co/eFBqg12ifs
— Syp Wynia (@sypwynia) January 27, 2020
Zwalkend CDA
Ik hoorde op Radio1 weer tal van deskundigen en bestuurders die meenden dat het CDA weer de partij van het midden moet worden, links van de VVD, alsof daar nog ruimte is. Ze zouden het trouwens beter aan de kiezer kunnen vragen: een naar het midden, of links van het midden positionerende Christendemocratische partij laat juist ruimte voor rechts: dat heeft Duitsland laten zien en ook hier heeft het zwalkende CDA ruimte op rechts laten ontstaan. De middenstanders buiten de Randstad hebben nu eenmaal weinig op met de bevlogen dominees van de VU.
Lange tijd konden die middenpartijen pronken met de claim dat ze ‘de puike bestuurders’ leverden. Recente ervaringen rond corruptie, wanbestuur en dilettantisme hebben deze claim gelogenstraft. Partijen hebben nauwelijks nog voldoende leden om die talrijke politieke en maatschappelijke functies met deskundigen te vullen.
Vandaag opiniestuk in @nrc! Ik schrijf dat het de hoogste tijd voor vernieuwing van het politieke midden is.https://t.co/GVZlcHy3nB
— Matthijs Rooduijn (@mrooduijn) June 15, 2021
Nieuwe perspectieven
Misschien opent de versplintering die zich nu voltrekt nieuwe perspectieven: politieke besluitvorming zal steeds meer het karakter krijgen van onderhandelingen in de politieke arena, in de Tweede Kamer, en minder in de achterkamers en op de partijbureaus. Kleine partijen zullen het moeten hebben van het aangaan van bondgenootschappen per onderwerp, zoals ook Caroline van BBB voornemens is dat te gaan doen: de behandeling van bepaalde onderwerpen en dossiers uitwisselen met gelijkgestemden binnen de Kamer. In de negentiende eeuw kenden we nog geen politieke partijen en zochten ook de volksvertegenwoordigers steun bij geestverwanten, per onderwerp of thema.
Ook het kader voor bestuurlijke functies zal in de toekomst misschien meer dan ooit buiten de gestaalde partijkaders moeten worden gezocht, bijvoorbeeld in het bedrijfsleven. Buiten de partijpolitiek lopen vast goede bestuurders rond die zich niet willen laten binden aan politieke partijen.
Of dat zegenrijk is zal moeten worden afgewacht, maar de oude tijden keren niet weerom, denk ik. Onze democratie is aan revisie toe.
Over de auteur
- Freek van Beetz, studeerde Planologie en Politicologie, was van 2001-2010 adviseur van de MP van de Ned.Antillen. Auteur van Uitzicht op Zee (roman, 2015) en van Het laatste Kabinet (2010) en Het einde van de Antillen (2013).
Recent gepubliceerd
Media9 september 2023Media meer dan ooit doorgeefluik van activisten en belangengroepen
Politiek Nederland8 augustus 2023Verkiezingen 2023: een haast onvoorspelbare omwenteling
Migratie9 juli 2023Hoe opgeklopt optimisme veranderde in vruchteloos vooruitschuiven
Politiek Nederland27 mei 2023Worden we met een republiek pas een echte democratie?
Eindelijk gaat de Nederlander beseffen wat het betekend om in deze nieuwe eeuw alleen maar te zijn belazert door het Linkse politieke kartel.
Niets is meer wat het was, niets is meer wat het lijkt.
Leugens, angst en bedrog zijn de standaard begrippen van de kabinetten Balkenende en nu Rutte.
Demoniseren en een cordon sanitair hebben gezorgd dat Nederland nu een groep gelukszoekers binnen zijn grenzen heeft waar de overheid geen raad mee weet.
Met dank aan de EU en Schengen is dit een ongewild probleem van HEEL veel Nederlanders geworden.
Bedankt Rutte.
ZEER mee eens. Ik heb ook een stukje geschreven, maar weet nog niet of het geplaatst wordt. Ik wacht maar af.
Ik ben het zeer eens met dhr van Beetz en had mijn reactie gericht op die Matthijs Rooduijn van NRC omdat die een paar TE radicale beweringen doet m.i over de ‘populistische’ partijen. Hij heeft wel kritiek op het politieke midden maar kan het niet laten om Baudet weer een keer in de extreem rechtse hoek te plaaten en het hoofdprobleem van NL te negeren of te doen alsof immigratie met alle gevolgen van dien iets is waar je niks aan kan doen.
Kijk het hoofdprobleem was gister vervelend aan het doen op het strand van Zandvoort.
Alleen al het brengen van het nieuwe normaal wordt ik misselijk van,wat Rutte heeft afgesproken met al die ouwe miljardairs,en het toegeven van geheime deals aan dit volgevreten zooitje zou genoeg moeten zijn om onmiddelijk te kappen met dit beleid .
Het lijkt wel of heel Nederland slaapt,of dat er iets in die spuit zit wat de hersenen zwaar aantast ,een beetje normaal denken doet bijna geen mens meer .
Jij en ik en met ons ruim 17 Miljoen hele en halve Nederlanders missen de kennis , wat er werkelijk in die spuit zit en wat het in ons lichaam doet.
Ik als oudere Nederlander voel mij belazerd door Rutte en Co.
Vergiffenis jegens Rutte is geen must meer in deze tijd.
RUTTUP.
Rutte heeft niets met de COVID spuit te maken. Dat hij liegt werd door andere gesanctioneerd (D66, CDA, CU) op naar nieuwe verkiezingen
Rutte heeft alles als MP van Nederland, sinds 14-10-2010 met die spuit te maken, hij heeft Nederland verloochend in het EU gebeuren, hij heeft ons verkwanselt aan Brussel.
Hij heeft toegestaan dat ons referendum is verdwenen, hij heeft mijn bedrijfspensioen aan Brussel geschonken, hij heeft mij in mijn leven de TWEEDE spertijd laten ondergaan.
Hij is de slechtste MP van Nederland van na de tweede wereldoorlog.
Hij heeft geen ruggengraat, hij is de loopjongen van de club van Opa Bernhard.
RUTTUP en NEXIT.
Was u het dan voor die 2x spuiten met Rutte eens???
Nee.
Rutte praat niet MET ons.
Rutte praat OVER ons.
De Nederlander heeft het toch nog goed dus laat ze maar wat aan rommelen met onze goedkeuring eens om de vier jaar. Zelf het afnemen van de referendum krijgt de Nederlander niet op straat. Of heeft Maxima toch gelijk gehad toen ze zij dat de Nederlander niet bestaat?
De Nederlander gaat wel degelijk de straat op, bekijk de vele demonstratie kalenders maar eens. De bestuurlijke elite herkent het gevaar van Nederlanders op straat in tegenstelling tot de slapende massa en de salonfähige academici wèl, en acht het gevaar zo groot dat het met waterkanonnen en paarden angst moet worden ingeboezemd en zelfs een hernieuwde impuls geeft aan de NCTV.
De Nederlander gaat op straat tegen Corona maatregelen of BLM acties. Dat is nogal eenzijdig.
Voor die spuit was het anders al
precies hetzelfde
PRIMA STUK. . Ik heb wel één aanrekening over het volgende:
“de VVD heeft verzuimd een veelbelovende opvolger achter de coulissen te duwen. Daar stonden nu toch vooral water- en tassendragers:weinig politici en bestuurders met een indrukwekkend brede maatschappelijke ervaring.
De VVD heeft volgens mij niks
verzuimd. Pure opzet van Rutte die iedere aspirant kroonprins heeft weg gewerkt en er een stel kakelkippen voor in de plaats heeft aangesteld. Als laatste ging Klaas Dijkstra exit.
Zo heeft Rutte veel grotere kansen “onmisbaar” te zijn en aan te kunnen blijven. Het record van langst zittende premier te blijven verlengen.
Met een kabinetten reeks zoals wij hebben gehad en de linkse ellende die ons nog boven het hoofd hangt, leer je wel het slechtste te denken.
Vandaag is Mark Rutte achter de wortelloze milieu dwazen van Urgenda gaan staan!!!!
Opzet of niet: het resultaat is hetzelfde…
De kiezers zijn gedegradeerd tot figuranten van de democratie voor een dag en doen verder niet toe in de ondemocratische vervolg. De leidende functies in het land zijn al lang niet representatief meer naar de stand van de partijen. De kleinste partijen bezetten de meeste posten. Zo blijft de linkse wind waaien al is het bron al lang uitgedoofd. Het wordt tijd dat Nederland echt een democratie wordt. Nu is het maar voor een dag in de vier jaar. En de kiezer houdt het in stand doordat ie aan deze circus meedoet.
Helemaal mee eens!
Oorspronkelijk hadden we een parlement met 100 individuele kamerleden, elk van hen zonder last of ruggespraak. Pas later kregen we kieslijsten en vervolgens partijen.
Inmiddels hebben we een partijdiscipline waarin parlementsleden blind met de partij moeten meestemmen. En die partijlijn heeft niks te maken met gedane verkiezingsbeloften; maar alles met de uitkomst van een stiekem regeerakkoord. Zo’n coalitieakkoord telt rustig 800 pagina’s, en er zijn maar weinig parlementsleden die dat lezen. Maar daar zitten we dus wel 4 jaar aan vast.
Dat is ook een van de kritiekpunten van Omtzigt; veel parlementsleden stemmen voor of tegen wetsvoorstellen die ze nooit ingezien hebben. Er worden ook voortdurend dikke “wet-pakketten” samengesteld die zowel onleesbaar, onwerkbaar als onuitvoerbaar zijn. Maar parlementsleden stemmen blind voor (coalitie) of tegen (oppositie).
Een minderheidsregering betekent dat er over elk wetsvoorstel echt gestemd moet worden. Dat betekent argumenteren, onderhandelen, debatteren en aanpassen.
Pure winst voor de democratie.
Kijk Arie, de zogenaamde noodwetten tijdens deze coronahype, die de leugenclown Rutte heeft ingevoerd, blijven gewoon van kracht, tot het moment dat Nederland hellemaal is kapot gemaakt, door dit Linkse Rutte Kartel.
En als mijn eksteroog me niet bedriegt, gaan we in September gewoon weer opnieuw beginnen, prikken en daarna ophokken en weer een langdurige spertijd.
Het werk van Rutte, de sloop van Nederland, is nog af
Bedankt kiezers op de VVD, CDA, D66 en CU en de gedogers PvdA en Gr Links.
Bedankt Rutte.
Goed stuk.
Dat stuk uit NRC van Matthijs Rooduijn klopt voor een deel wel. Het politieke midden zit met zichzelf in de knoop. Hij heeft alleen zijn conclusies over de oorzaken niet op orde of durft dat niet te benoemen. Ook die Matthijs vervalt in het mantra dat ‘Baudet aanschurkt tegen extr@misme’. Dat is natuurlijk onzin. Dat wordt door het valse midden steeds beweerd om hem en zijn beweging uit te schakelen. Wellicht zijn er in die jongerenpartij ‘mollen’ geplaatst die met opmerkingen reacties uitlokken.
Want wat ‘het politieke midden’ niet doet is een rem zetten op massa immigratie. Men wil met enorme spoed woningen bouwen, maar wij zouden minder woningnood hebben en minder stikstofprobleem als we niet het land zo vol zouden laten stromen en dan ook nog met grotendeels agressieve migranten of mensen die alleen economisch migrant zijn. De enorme gevolgen voor criminaliteit, ziektekostenpatroon, woningnood, gebrek aan ruimte wordt niet benoemd.
Daarnaast wordt er een ‘klimaatprobleem’ benoemd dat er niet is, maar wel heel veel gevolgen zal hebben voor Nederlandse burgers. We gaan verstenen door grootschalige stedenbouw om al die mensen die we moeten gaan onderhouden onderdak te geven, we gaan de NL burgers het levensonderhoud van die nieuwkomers laten financieren, we pesten de landbouw weg en leggen het land vol met smerige zonneparken en windmolens om vervolgens groten Amerikaanse tech giganten daar de profijten van te laten trekken en dan durft Matthijs nog te zeggen dat de flanken ‘radic@@l’ zijn en doet als of dat zomaar gebeurt. Ik snap nog het succes van de VVD en D66 niet. Verdacht. Manipulatie met briefstemmen? Want hoe komt een moslima extr@miste via GL voorkeursstemmen nou aan een Kamerzetel in het NL parlement.
Moslims hebben op haar gestemd en niet alleen zij, maar ook DENK krijgen steeds meer invloed.
Waarom denken we steeds dat er verandering zal optreden? Alles is al vooraf bepaald. Kaag wordt de aanstuuder van het globalistische beleid.
Quote artikel: “Inmiddels blijkt dat de economie zich verrassend snel herstelt. Opnieuw hebben doemdenkende economen het bewijs geleverd dat ze beter zijn in verklaren dan voorspellen.”
Als dat waar zou zijn dan vraag ik me ook af zoals het artikel stelt waarom we niet stoppen met alle steun. Laten we eens beginnen met het stoppen van het opkopen van de staatsobligaties van de ECB. Griekenland heeft op dit moment een staatschuld van 206% van haar BBP (ter vergelijking: in 2011 kwam Griekenland in de problemen met een schuld van 160% van het BBP). De rente op de staatsobligaties van Griekenland zijn op dit moment dankzij de ECB negatief. Wat zouden de rentes zijn als er niet ingegrepen zou worden? En dan hebben wij het nog niet eens over het wanbeleid welke het toerisme daar zo onaantrekkelijk mogelijk maken dankzij het coronabeleid aldaar.
Dit is 1 van de vele voorbeelden dat er helemaal geen sprake is van herstel. D.m.v. manipulatie op papier misschien wel, maar ik noem een herstel toch echt een herstel van het produceren van goederen en diensten. Voorlopig zie ik alleen een herstel van het bbp d.m.v. inflatie…
Het verkwanselen van Nederland is begonnen onder CDA/ PvdA be,wind decennia geleden. Rutte zou onder Oud/Wiegel/Bolkenstein geen schijn van kan hebben gekregen. Begin eerst eens ALLE geloofsovertuigingen uit de politiek te halen cq te verbieden en ga dan door met een revolutie en roep de 2e Republiek der Nederlanden uit ; dan ben je aangekomen in 1921 en kan je beginnen met reorganiseren. Vervolgens haal je de bezem door de ministeries met al die ambtenaren die nog nooit iets gepresteerd hebben. Dan hou je veel geld over om huizen te bouwen als kastelen.
De politiek is verworden tot een eindeloze stroom leugens, bedrog, en bestuurders die onderling volledig uitwisselbaar zijn. Wie er in vak K zitten is niet meer van belang, het opgelegde beleid ligt al klaar.
Dus valt er nog iets te reviseren? Reviseren doe je met motorblokken waarvan je geen afstand wilt doen, waarvan je hoopt dat ze na revisie weer jaren meekunnen. Maar soms zijn dingen niet meer te redden, soms moet je je motorblok inruilen voor een ander. En dat is hoe ik onze “democratie” zie. Een motorblok dat elk moment de geest kan geven. Het wordt al jaren met duct-tape bij elkaar gehouden, is doorgeroest, de binnenkant is volledig uitgesleten en de bewegende delen werken door vervorming niet al te best meer. Soms is afstand doen een vorm van genade, zodat er een gloednieuw motorblok kan worden ingebouwd.
Het blijft bijzonder dat ondanks hetgeen er allemaal fout gaat er altijd mensen zijn die de oplossing van problemen uit de lokale politiek verwachten. Voor vrijwel alle belangrijke dossiers ligt de macht inmiddels in Brussel en bij Ngo’s die wereldwijd zaken aansturen. Daarnaast trekt de politiek een soort mens aan waar niemand beter van wordt. Maar; blijf vooral stemmen, dat zal ze leren.