FAQ over de afschaffing van de slavernij

Foto: Keti Koti (Amsterdam).

Op 1 juli 1863 is de slavernij in de Nederlandse koloniën afgeschaft. Elk jaar laait de discussie over deze zwarte bladzijde in de Nederlandse geschiedenis weer op. Speciaal voor de mensen met een gebrek aan historisch inlevingsgevoel de antwoorden op de meest gestelde vragen over de afschaffing van de slavernij.

🔊 Beluister dit artikel

1) Waarom zeuren mensen over de slavernij, dat was toch lang geleden?
Slavernij is inderdaad meer dan 150 jaar geleden afgeschaft in de Nederlandse koloniën, maar de gevolgen van de slavernij waren nog tot diep in de 20^ste eeuw voelbaar. Zie bijvoorbeeld de strijd voor burgerrechten voor zwarte Amerikanen in de Verenigde Staten en de Apartheid in Zuid-Afrika. Zelfs ver na de afschaffing van de slavernij hebben zwarte mensen moeten vechten voor een gelijke behandeling in Westerse samenlevingen. Kijkend naar het aantal gevallen van discriminatie op de arbeidsmarkt is het juist terecht dat men stil staat bij de slavernij, omdat de slavernij in de Nederlandse koloniën in zekere zin een tastbare vorm is van racisme.

2) Racisme? Waren de Afrikanen niet zelf slavendrijvers?
De aanvoer van de slaven werd mede gevoed door Afrikaanse krijgsheren die mensen ontvoerden in het binnenland van onder andere de Westkust van Afrika. Dit neemt niet weg dat de Nederlanders veel verdienden aan de handel van deze slaven en dat de slaven inhumaan werden behandeld. Het één sluit het ander niet uit, dit geeft alleen aan dat de situatie complex was. In bijna alle historische gevallen waarbij etnische groepen worden geronseld, vermoord en gedreven tot slavenarbeid is er gebruik gemaakt van mensen van dezelfde etniciteit/nationaliteit om het doel te bereiken. Dit doet niets af aan de wandaden die zijn verricht tijdens de slavernij door de Europese slavendrijvers.

3) Waarom moet Nederland zijn excuses aanbieden, dan kunnen wij Spanje toch ook vragen om excuses voor de 80-jarige oorlog?
Excuses aanbieden, omdat daarmee het leed wordt erkend van de slachtoffers en nazaten. Het getuigt van beschaving om de zwarte bladzijdes in de geschiedenis te benoemen en te erkennen. Hoe kunnen wij van Turkije vragen om de Armeense genocide te erkennen, als wij zelf selectief met onze geschiedenis omgaan? In Nederland is het gebruikelijk om de nadruk te leggen om gebeurtenissen die het Nederlandse volk is aangedaan en om weg te kijken bij gebeurtenissen die het Nederlandse volk anderen heeft aangedaan. Het is deze dubbele standaard die moeilijk te verkroppen is voor de nazaten van de slavernij. De mensen die claimen dat de discussie gaat over Zwarte Piet en herstelbetalingen slaan de plank mis. Het gaat om de erkenning en herkenning van het leed die op dit moment ontbreekt. De discussie over Zwarte Piet en herstelbetalingen zijn vormen om dit leed aan te kaarten.

4) De West-Indische Compagnie (WIC) was toch een zelfstandig bedrijf dat losstond van de Nederlandse overheid?
De WIC had een staatsmonopolie gekregen van de Nederlandse overheid en in 1792 werd het bedrijf in feite genationaliseerd. De Nederlandse overheid had dus wel degelijk een dikke vinger in de pap.

5) Gezeur over excuses: er is toch een Nationaal Slavernij monument?
Dat klopt, maar het initiatief lag bij de zwarte gemeenschap in Nederland. Dit is tekenend voor de passieve houding die de Nederlandse overheid inneemt als het gaat om de eigen zwarte bladzijdes in de samenleving.

Over de auteur

Shashi Roopram

Politiek antropoloog. Reporter UP! Network.

Recent gepubliceerd

Archief

• Racisme18 november 2019De verwrongen moraal van Kick Out Zwarte Piet
• Integratie1 juni 2015Marokkanen tussen wal en schip
• Integratie15 mei 2015Hoezo bestaat er geen ‘Sharia Driehoek’?
• Racisme14 mei 2015FAQ over de afschaffing van de slavernij