Maajid Nawaz is betrouwbaar als een uit elkaar gevallen boek

8 oktober 2016 - Peter van Duyvenvoorde

Vorige maand zat de Engels-Pakistaanse Maajid Nawaz aan tafel bij Buitenhof. De avond daarvoor gaf hij een lezing in De Balie en overal om me heen zag ik zijn naam verschijnen. Voor het eerst leken links en rechts verenigd te zijn in hun waardering voor een belangrijk persoon in het debat omtrent de islam en het islamitisch fundamentalisme. Dit roept natuurlijk al vragen op. Maar ook de uitstraling van de man zelf beviel me niet helemaal.

Fundamentalist
Het verhaal van Nawaz is dat hij een geradicaliseerde islamist was, in de ban van Hizb ut-Tharir. Dit staat voor de Partij van de Bevrijding. U weet, zodra een partij iets met vrijheid in de naam heeft, moet u zich zorgen gaan maken. Een soennietisch-islamitische groepering, met als kern een sterk islamitisch nationalisme en de wens om alle islamitische landen onder één Khalifaat te verenigen onder leiding van de sharia.

Egypte
Nawaz wilde groeien in deze partij en de partij ook weer aan de macht helpen in Egypte. Daar werd hij gevangen gezet in 2002 voor de duur van vier jaar. Hier zag hij in navolging van Paulus het licht en bekeerde hij zich tot de westerse waarden. Hij schreef hier een boek over Radical: My Journey out of Islamist Extremism en binnen no time stond hij bovenaan de ladder in Engeland, vergaderde met politici als Bush, Blair, Cameron en onze eigen Ayaan Hirsi Ali. Enfin, hij werd beroemd.

Verloren zoon
Het is het soort verhaal dat je graag op zondag in de kerk hoort vertellen door de pastoor. De verloren zoon die terug kwam, in de armen werd gesloten en succesvol werd met een hoopvol verhaal. Het is niet geweld dat gebruikt moet worden, maar de dialoog, om te laten zien wat de waarde is van het westen en van mensenrechten. Het is tevens ook de bron van Nawaz’ autoriteit. De reden voor zijn bekendheid is dat hij uit eigen ervaring zou spreken. Maar er blijkt nogal wat te rammelen aan zijn verhaal.

Inconsistenties
Veel van zijn levensverhaal is overdreven, er zitten inconsistenties in. Zo stelt hij de ene keer dat hij zich in de gevangenis bekeerde, andere keren weer dat het veel later was. Een ander kenmerkend voorbeeld: in zijn boek schrijft Nawaz over zijn ontluikende islamitische trots, door het voorbeeld van zijn broer. In hun wijk in Essex, waar volgens Nawaz en ook alleen volgens Nawaz, neonazi’s dagelijks rondliepen, werden ze een keer geconfronteerd met een rechtse groep.

Bom
Volgens Nawaz zei zijn broer tegen hun belagers dat hij een bom in zijn rugzak had en bereid was die te laten ontploffen. “And I saw the confidence in his eyes”. Enfin, ze vertelden tegen hun belagers dat ze moslim waren, trots, en net als Palestijnse terroristen de dood niet vreesden. Het werkte. De belagers werden bang en dit maakte voor Nawaz de kracht van het zelfofferende islamitische geweld duidelijk.

Zijn broer daarentegen, vertelt een heel ander verhaal: het was geen racisme wat er aan ten grondslag lag. Een vriend van de broer van Nawaz had een beetje geflirt met de vriendin van Mickey, de belager. Na een woordenwisseling gingen ze weer uit elkaar. Er was overigens geen bom aanwezig. En volgens een andere getuige was er niet eens een rugzak. Nu is de zin “And I saw the confidence in his eyes” natuurlijk ook een dramatische zin. Een Nobelprijs wint hij er in ieder geval niet mee, maar wel eeuwige roem in Engeland en dus ook steeds meer in Nederland.

Hoe dan ook, wat Nawaz vertelt is onbetrouwbaar. Er zijn nog tal van voorbeelden waarvoor ik hier niet de ruimte heb. Daarom verwijs ik de lezer graag door naar deze en deze websites.

Roem
Nawaz zocht een manier om erkend te worden, de weg naar roem en grootsheid. Hij heeft hiervoor verschillende instrumenten ingezet. Eerst de islam en toen daar de grenzen van bleken, is hij gauw de liberale kant opgegaan. Die koerswijziging werkt. Wat zegt het over het westen dat deze man de redder moet zijn, dat hij bij Buitenhof aan mag schuiven? Hoe kunnen we uitgaan van zijn stellingen als de enige bron van autoriteit die hij heeft – namelijk zijn eigen ervaring – zo onbetrouwbaar is? Hij is niet meer betrouwbaar dan een eeuwenoud boek, waarvan nog slechts enkele bladzijden overgebleven zijn.

Het verschil tussen wat hij doet en wat hij zegt is evident. Hij zegt voor de dialoog te zijn. Dat je alleen door de westerse waarden te tonen ergens een richting van een oplossing kan vinden. Toch adviseerde hij mensen als Bush en Ayaan Hirsi Ali, nou niet echt personen die voor de dialoog staan. Op zichzelf is daar niets mis mee, maar het toont wel de inconsistentie aan van Nawaz.

Opportunist
Nawaz is niets anders dan een opportunist, zoals er zovelen zijn. Een opportunist die zijn gehele levensverhaal heeft aangepast om eindelijk eens in de schijnwerpers te mogen staan. Het toont de grote armoede van Buitenhof aan dat hierover niet één kritische vraag is gesteld.

Het bewijst evenzeer de armoede van alle linkse en rechtse hosannaroepers dat ze hem kritiekloos omarmen, puur omdat hij zegt wat ze willen horen en ze hem voor hun eigen politieke agenda in kunnen zetten.