De aanslag in een Franse kerk is een aanslag op het Westen

28 juli 2016 - Peter van Duyvenvoorde

Afgelopen dinsdag vond er een aanslag plaats in Frankrijk. Dit keer niet op het kapitalisme, niet op een vrije seksuele moraal, niet als reactie op een oorlog, maar op de katholieke kerk.

Twee mannen zijn de kerk van Saint-Étienne-du-Rouvray binnengevallen, hebben twee nonnen en en een priester gegijzeld en hem de keel doorgesneden. De aanvallers zijn gedood. Volgens de Franse krant LePoint riepen de aanvallers “Daesh”.

Westen
Het christendom is in het zelfbeeld van het Westen dan wel een marginale aanwezigheid geworden, voor de islam is dit geenszins het geval. Veel moslims definiëren zichzelf als eerste en als laatste als moslim, alle andere identificaties komen daar tussen in. Vanuit de projectie van dat zelfbeeld, zien zij het christelijke geloof ook als een definiërend aspect van de westerse cultuur. Misschien nog wel meer dan het liberalisme. Ze hebben hiermee dus bewust het – vanuit hun perspectief – wezen van het Westen aangevallen.

Rechtvaardiging
De “argumenten” die vaak ter rechtvaardiging van terrorisme worden opgevoerd kunnen we daarom als ongeldig verklaren. Zoals het idee dat de dader ooit heel lief was, maar niet mee kon in de harde economie van het Westen en daardoor de symbolen daarvan aanviel. Of dat het beledigen van de profeet van een dusdanig gehalte is, dat gelovigen zich aangevallen genoeg voelen om in de verdediging te schieten. Of dat de dader niet populair genoeg was bij vrouwen en daardoor de vrouwelijke seksualiteit van het westen aan wilde vallen.

Een aanval op een kerk in het Westen kan daar niet uit voortkomen. De kerk is niet schuldig aan de seksualisering van de samenleving – als die er al is -, de kerk is geen symbool van het kapitalisme en de kerk beledigt de profeet niet. Het is veeleer zo dat in bepaalde kwesties, de kerk en de islam elkaar meer vinden dan de kerk en het liberalisme. Een aanval op de kerk kan niet begrepen worden als een aanval op het liberalisme. Onmogelijk.

Het is zelfs ook geen terroristisch nihilisme door lone wolves, die alleen maar uit zouden zijn op chaos en de dood. Zonder ideologische redenen.

Religieuze aanslag
Een aanslag op een kerk, op onschuldige nonnen en een priester, is een religieuze aanslag, in slachtoffer en in motivatie. Vanuit islamitisch perspectief is het misschien wel de ultieme ideologische aanslag. Voor de religieuze moslim is de westerse kerk het spiegelbeeld en daarmee de belangrijkste vijand van de eigen identiteit.

Paus
De reactie van de paus Paus Franciscus was dat hij de pijn en de gruwel van deze wereld beklaagt. Door veel katholieken en niet-katholieken is dit hem deze opmerking niet in dank afgenomen. Als hij nu niet alleen het woord van de vrede spreekt, maar ook die van het zwaard, zal hem verweten worden dat hij pas zijn schouders recht wanneer zijn eigen instituut wordt aangevallen. Als hij het woord van de vrede blijft spreken, zullen gelovigen zich nog meer door hem in de steek gelaten voelen.

Hoe het ook zij, het drama in Saint-Étienne-du-Rouvray is een terroristische aanslag van een andere orde. Deze aanslag kan niet goedgepraat worden met de normale “argumenten”. Deze aanslag kan gewoonweg niet buiten de islam worden geplaatst. Het is belangrijk dat het seculiere westen deze aanslag beschouwt als wat zij is: een aanslag op haar eigen wezen, zoals gezien door de ogen van de dader.