Moraliteit versus strategie in het Israëldebat
In het publieke debat omtrent Israël zijn er twee aspecten die nooit gedifferentieerd worden. Deze aspecten, moraliteit en strategie, spelen continu tegelijkertijd.
Een beleidskeuze kan immoreel zijn, maar tegelijkertijd strategisch volkomen begrijpelijk. Betekent dat dan dat die keuze niet gemaakt moet worden? In een ideale wereld misschien wel, maar het is nu eenmaal geen ideale wereld.
Andere benadering
Israël vraagt, vanwege de heftige geschiedenis in haar korte bestaan, om een andere benadering. De situatie aldaar is dusdanig, dat de internationale moraliteit niet voor hen kan gelden, want het is een land dat zich vrijwel altijd in een defensieve positie bevindt. En vaak is offense the best defense.
Moreel oordeel
Dit betekent echter niet dat Israël zich aan ieder moreel oordeel kan onttrekken. En ook dat betekent weer niet dat zij anders zou moeten handelen. Er zijn enerzijds keuzes te maken die strategisch geheel verdedigbaar zijn. Maar dat die keuzes een juiste strategie volgen die gericht is op het voortbestaan van Israël, wil niet zeggen dat het niet per se morele keuzes zijn. Als we geen morele debatten voeren over het optreden van Israël, dan wordt de strategie verabsoluteerd, met als gevolg dat alles mogelijk wordt.
Zowel de verdedigers van de staat Israël als de critici maken dit onderscheid niet. Kritiek op Israël is vrijwel altijd een morele kritiek. En, als het al een kritiek op de strategie is, zijn de verdedigers weer van mening dat het toch om morele kritiek gaat. Uiteindelijk is het dus belangrijk om die twee begrippen uit elkaar te trekken. Een keuze kan strategisch een heel goede keuze zijn, maar moreel gezien dubieus.
Parlementsleden
Een goed voorbeeld hiervan is de klacht die Netanyahu indiende tegen drie Israëlisch-Arabische parlementsleden van de partij Balad. Zij ontmoetten de families van aanslagplegers die gedood waren bij het plegen van aanslagen op joodse Israëliërs. Omdat de lichamen nog niet door de Israëlische overheid vrijgegeven werden, brachten de drie Arabische parlementsleden een bezoek aan de families van de aanslagplegers.
Staatsvijanden
Moreel is het nogal schimmig is om dode lichamen in te zetten als instrument om de Palestijnen tot bedaren te brengen. Daarnaast is het eveneens nogal grijs om parlementsleden die de families van gedode aanslagplegers bezoeken onmiddellijk als vijanden van de Israëlische staat te bestempelen. Het lijkt me dat we de immorele lading hiervan niet hoeven te ontkennen en dat daar best een debat over kan bestaan.
Tegelijkertijd valt ook heel goed te erkennen dat strategisch gezien zowel het gebruik van de lichamen, als de klacht tegen de parlementsleden heel begrijpelijk zijn. Israël bevindt zich, zoals gezegd, altijd in de defensieve positie. Om haar machtspositie te verstevigen, moet Netanyahu keuzes maken die niet moreel maar wel strategisch verdedigbaar zijn.
Dogmatisch
Deze differentie zorgt voor een bredere benadering van de situatie in Israël. Natuurlijk heeft het ook te maken met het morele wereldbeeld: voor sommigen staat strategie gelijk aan moraal: wat goed is, is dat wat de positie van Israël verstevigt. Einde verhaal. Niettemin is dat een dogmatische houding die iedere dialoog onmogelijk maakt.
Dialoog
Juist de differentie tussen moraliteit en strategie maakt dat de dialoog mogelijk wordt. Hiervoor is wel noodzakelijk dat zowel de verdedigers als de critici deze differentie maken. En dat wanneer zij met elkaar in debat treden, beseffen op welk niveau ze met elkaar praten.
Als de één op het niveau van de moraliteit blijft spreken en de ander op het niveau van de strategie, is het niet verbazend dat zij elkaar niet begrijpen.
Over de auteur
- Masterstudent filosofie en theologie
