Chinese beurs-ellende slaat over naar Europa

Het zat eraan al een beetje aan te komen en gisteren gebeurde het daadwerkelijk: Black Monday. De mondiale beurzen namen – in navolging van de beurs in China – een snoekduik. De Dow Jones opende rond de 800 punten lager dan de dag ervoor, de AEX zat rond de -7% en de DAX verloor ongeveer 400 punten. Dat zijn, ongeacht de omstandigheden, lelijke cijfers.

Hoewel de conventionele wijsheid luidt dat wat Wall Street doet, los staat van wat Main Street doet, is er wel degelijk een intrinsiek verband tussen de beurs en de reële economie. Ter verduidelijking: van de Nederlandse pensioenfondsen, die samen ongeveer 1,1 biljard euro vertegenwoordigen, is 33% in aandelen belegd. Als dat deel met 8% in waarde vermindert, zoals gisteren leek te gebeuren, verdwijnt er in een klap 29 miljard euro van de balans. Dat is ernstig. De vergrijzing vereist een bepaalde dekkingsgraad. Daarom is wat er gisteren verloren ging een harde klap voor de pensioenfondsen.

Het is maar de vraag of het bij een eenmalige freefall blijft. Op 11 augustus gebeurde er namelijk iets wat er volgens sommige analisten allang zat aan te komen: de Chinese overheid devalueerde de yuan. Voorheen was de yuan gekoppeld aan de dollar, waar plus of min 2% van afgeweken mocht worden. Voortaan wordt de waarde van de yuan bepaald door de markt.

De reden achter de devaluatie van de yuan was simpel: de Chinese economie groeide na een decennium bepaald niet gestaag meer en de Chinese overheid zocht naar een middel om die groei weer aan te wakkeren. Het probleem is echter dat de devaluatie niet gewerkt lijkt te hebben. Integendeel, amper tien dagen later sloot de Shanghai Composite – een index vergelijkbaar met de AEX – maar liefst elf procent lager. Hoewel Chinese autoriteiten getracht hebben de massale neerwaardse spiraal te stuiten, heeft dit amper effect gehad. BRIC-land China lijkt dus niet meer in control over de eigen economie.

Omdat de Chinese economie inmiddels de tweede van de wereld is, was het slechts een kwestie van tijd dat de malaise in het Oosten over zou slaan naar het Westen. Waarom dat nou precies gisteren gebeurd is, blijft de vraag. Een van de oorzaken ligt waarschijnlijk in de computergestuurde beurshandel. Het idee daarachter is eenvoudig: geef een computerprogramma bepaalde parameters waarbinnen het mag kopen en verkopen en laat het vervolgens autonoom los op de beurs. Voor wie wil weten tot welke desastreuze resultaten dat kan leiden, lees Flash Boys van Michael Lewis.

Als we CNN mogen geloven zijn te heftige algoritmen ten dele debet aan de tragisch lage opening van de Dow Jones. Vlak na de opening van de beurs opperde een van de aanwezige analisten dat het nu wachten was tot mensen van vlees en bloed het handelsproces over zouden nemen van de computers. Algoritmen handelen puur op basis van koersschommelingen, mensen zouden verder moeten kunnen kijken dan hun neus lang is. Maar ja, “paniek zorgt voor meer paniek”.

Het blijft de vraag in hoeverre de Black Monday tot een serieuze beurscrisis leidt. Vanochtend is de beurs van Shanghai opnieuw onderuit gegaan. Nu de beurzen in het Westen nog even gesloten zijn, kan iedereen wat afkoelen. Het zou misschien verstandig zijn om de algoritmen van de computerprogramma’s wat bij te werken. Want de wereldeconomie kan geen nieuwe klap gebruiken.