Het wensdenken van Koning Midas

Titelfoto: Kerncentrale – CC0

De Griekse mythologie is niet slechts een verzameling van bijzondere verhalen, maar ook een belangrijke bron van de filosofie en de wijsheid van de oude Grieken. Ook in de moderne tijd loont het, kennis van die wijsheden te nemen. Het verhaal van Koning Midas en wat we daarvan kunnen leren mag ik u daarom niet onthouden.

Midas-mythe

In de Griekse oudheid was Midas Koning van Phrygië, gelegen in wat nu het Aziatische deel van Turkije is, en onderdeel van het huidige Anatolië. Silenos, afstammeling van goden, en beschouwd als de oudste van de satyrs was de leermeester van de jonge wijngod Dionysos. Hij was een wijs man, maar niettemin (of misschien juist daarom) gewoonlijk dronken. Toen op een kwade dag Silenos na te veel wijn verdwaalde ergens in Phrygië werd hij door boeren gevonden en naar Koning Midas gebracht. Deze ving hem liefdevol op en raakte gecharmeerd van de verhalen van de oude wijze man. Dyonisos op zijn beurt besloot uit dankbaarheid het liefste verlangen van Midas te vervullen. Zijn wens om alles wat hij aanraakte in goud te doen veranderen, werd hem dan ook verleend. Dat voor de hand liggende wensen vaak onbedoelde nefaste gevolgen kunnen hebben, is de moraal van dit verhaal.

Wensdenken

In het Nederland van 2018 nemen wensdenken en luchtfietsen een belangrijke plaats in. In de politiek en in de media lijkt rationaliteit gebaseerd op natuurwetenschap een gepasseerd station te zijn. Gezien de onmetelijke economische en intellectuele voordelen die juist de natuurwetenschap de wereld in de afgelopen 400 jaar gebracht heeft, is dit een curieus verschijnsel. Echter, de resultaten van serieuze wetenschap worden tegenwoordig door onwetenden beschouwd als ‘ook maar een mening’. Tijd voor een korte analyse, waarbij ik me nadrukkelijk richt op migratiebeleid en energiebeleid.

Migratie

Migratie is nog niet eens zo heel lang een onderwerp van politiek en maatschappelijk gesprek. Natuurlijk is migratie van alle tijden, maar de bijverschijnselen van migratie in de recente geschiedenis bleven beperkt. Dat had veel te maken met het feit dat migranten zich redelijk goed en redelijk snel aanpasten en dat zelf ook wenselijk vonden. Immigratie vanuit het voormalig Nederlands Indië verliep op wat uitzonderingen na zonder strubbelingen en ook de toestroom vanuit de voormalige kolonie Suriname werd betrekkelijk geruisloos opgevangen. Hoe anders verloopt dat met de toestroom vanuit de moslimparadijzen.

Australisch model

Allereerst rijst de vraag of onder de huidige omstandigheden migratie naar een vol land als Nederland überhaupt wenselijk is. Om die vraag te beantwoorden is het zinvol te kijken hoe traditionele migratielanden als Australië en Canada daarmee omgaan. Daar wordt migratie strikt bezien vanuit het belang van het ontvangende land. Wat voor vaardigheden die nuttig en nodig zijn kan de migrant bieden? Als dergelijke vaardigheden niet vooraf aantoonbaar aanwezig zijn, is immigratie geen optie. Ook aan de etnische samenstelling van de immigratiestroom worden strenge eisen gesteld. Teveel instroom vanuit een te beperkt aantal etnische groepen wordt als ongewenst beschouwd. Het hoeft geen betoog dat dergelijk beleid slechts gevoerd kan worden op basis van zorgvuldige grenscontroles.

Model Merkel

De Europese Unie onder Angela Merkel heeft daar sinds een paar jaar heel andere gedachten over. Niet het belang van het ontvangende land staat voorop, maar dat van de migrant. Naar zijn vaardigheden wordt niet gevraagd, naar zijn vermogen tot aanpassing evenmin. Ook de eenzijdige etnische samenstelling van de instroom schijnt er niet toe te doen. Met een ‘beleid’ van open grenzen laat het resultaat zich raden. Een enorme toestroom uit primitieve moslimlanden kwam op gang, en het resultaat is een vijfde colonne die in de geschiedenis tamelijk uniek is.

De systematiek van immigratie moet helemaal anders concluderen @jangajentaan en @Infocadl2015 in @OpiniezMagazine 👇https://t.co/oxHsv3z8Iz

— Uri van As (@uri4u) January 24, 2018

Aanpassing wordt nog slechts gevraagd van de oorspronkelijke bevolking van het gastland. Het wensdenken over een onbeperkte migratie-instroom wordt gedeeld door een aanzienlijk deel van de EU landen, hoewel met name Hongarije en Polen daar heel andere gedachten over hebben.

De vraag is of dit migratiewensdenken niet als een wensdroom à la Koning Midas gekarakteriseerd moet worden, en wat de gevolgen zijn. Daarover straks meer.

Energievoorziening

Ook het wensdenken over onze huidige en toekomstige grootschalige energievoorziening is volkomen losgezongen geraakt van wat gekwalificeerde natuurkundigen en technologen nadrukkelijk te melden hebben. Geheel in lijn met het wensdenken van Koning Midas confronteren politiek en belanghebbend bedrijfsleven de naïeve bevolking met allerhande voorstellen die geen steun vinden in moderne natuurwetenschappelijke inzichten, maar die prachtig klinken. Fossiele brandstoffen moeten de wereld uit, wind en zon zouden voor onze grootschalige, betrouwbare en betaalbare energievoorziening de toekomst zijn.

De onzin die over de kosten van wind en zon verspreid wordt, is te gek voor woorden. De domheid regeert in NL:https://t.co/Kq2eXthkhV https://t.co/9fH9weTxvO

— Fysicus (@Infocadl2015) May 23, 2018

Luchtfietserij

De enorme problemen die deze luchtfietserij met zich meebrengt zijn opnieuw van Midassiaanse proporties. Dat het marcheren van een horde onwetenden richting Parijs niets oplost en dat elk aantal ‘klimaattafels’ waar belanghebbenden hun eigen financiële toekomst op kosten van de belastingbetaler mogen bepleiten voor een oplossing van onze energievoorziening irrelevant is, is voor ingewijden al lang glashelder. Dat het woord kernenergie (met name op basis van thorium) gemeden wordt als de zwarte dood, is een duidelijk bewijs van de illusionistische levenshouding die de Nederlandse samenleving anno 2018 kenmerkt.

Hoe wenselijk is het eigenlijk dat je datgene waar je om verzoekt ook daadwerkelijk krijgt? De vervulde wens van koning Midas pakte niet bepaald goed uit. Zijn eigen kind veranderde bij de eerste aanraking in goud en evenmin kwam het zijn eetlust ten goede toen al zijn voedsel bij aanraking veranderde in edelmetaal. Het komt me als zeer waarschijnlijk voor dat het met het onberaden wensdenken op het gebied van migratie en energie niet heel anders zal verlopen. Men hoeft niet heel lang na te denken om in te zien hoe rampzalig de politiek op deze gebieden bezig is.

Uitweg

Voor Koning Midas was er een uitweg. Na zijn ‘gouden’ ervaringen met zijn kind en zijn voedsel kwam hij bij zinnen. Gelukkig was er voor hem de optie zijn nieuw verkregen en aanvankelijk zo gewenste eigenschap weg te wassen door te baden in de rivier Paktolos.

Of we met evenveel gemak zullen afkomen van de zelfgekozen waanzin op het gebied van migratie en energie staat helaas ernstig te bezien.

Over de auteur

Kees de Lange

Prof. Dr. C.A. (Kees) de Lange studeerde wis-, natuur- en sterrenkunde aan de UvA en promoveerde in de Theoretische Chemie in Bristol, UK. Hij is emeritus hoogleraar fysische chemie en chemische fysica aan zowel de UvA als de VU. Zijn research betreft atmosferische chemie en fysica, en magnetische resonantie, alsmede het ontwikkelen van complexe fysische modellen. Zijn onderzoek is vastgelegd in enige honderden publicaties. Hij is tot op de huidige dag actief in wetenschappelijk onderzoek. In de periode 2011-2015 was hij als een van de zeer weinige bèta’s lid van de Eerste Kamer.

Recent gepubliceerd

Archief

• Economie5 augustus 2020Het is de hoogste tijd voor kernenergie
• Economie26 januari 2020De EU is op jacht naar uw geld (2)
• Economie22 januari 2020De EU is op jacht naar uw geld (1)
• Media12 januari 2020Een nieuwe omroep, een nieuw geluid