De wankele basis van het klimaat- en energiebeleid (1)

Foto: Pexels.com - CC0

Op 23 maart a.s. organiseren Provinciale Staten Noord-Brabant een rondetafelgesprek over energie. Een opmerkelijk initiatief, omdat ook critici van de klimaatwetenschap zijn uitgenodigd, waaronder OpinieZ-auteur prof. Kees de Lange. Zijn bijdrage voor de bijeenkomst is omgewerkt tot een driedelige artikelserie, waarvan u vandaag het eerste deel kunt lezen. Het tweede deel volgt woensdag 14 maart, het derde deel zondag 18 maart.

Renewables

De klimaat- en energieproblematiek zijn nauw verwant en kunnen niet los van elkaar worden gezien. Het optreden van klimaatverandering is al miljarden jaren aan de gang. Momenteel spits de discussie zich toe op de vraag of door de uitstoot van CO2 de mens het klimaat significant beïnvloedt en of we daar iets tegen kunnen doen. Door de groene lobby wordt ondanks de gigantische kosten en de fysische onmogelijkheid om een betrouwbare energievoorziening op basis van wind en zon te realiseren, zwaar op deze ‘renewables’ ingezet. Hierover meer in deel 2 van dit drieluik. De oplossing van het groeiende wereldenergieprobleem is echter alleen mogelijk met kernenergie, bij voorkeur op basis van Thorium Molten Salt Reactoren (MSR). Dit komt in deel 3 aan de orde.

IPCC

Het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPPC) is ingesteld door de Verenigde Naties met als doel het bestuderen van door de mens veroorzaakte klimaatverandering, en eventuele manieren van aanpak. Reeds bij de oprichting werd dus uitgegaan van de vooronderstelling dat de mens een duidelijke en schadelijke invloed op het klimaat zou hebben. Het IPCC doet zelf geen wetenschappelijk onderzoek, maar probeert onderzoek van anderen samen te vatten. De werkwijze van het IPCC is vooral politiek.

Bron: IPCC

Het IPCC brengt regelmatig lijvige rapporten uit. Vooral de korte samenvatting, de zogenaamde IPCC Summary for Policymakers heeft politiek gewicht. Een rapport wordt geaccepteerd door het panel door deze summary goed te keuren. Alle vertegenwoordigers van alle overheden dienen de tekst regel voor regel goed te keuren.

Consensus

Wijzigingsvoorstellen moeten door de auteurs van het rapport goedgekeurd worden. Volledige consensus zelfs op kleine detailpunten is noodzakelijk, anders komt er geen rapport. Voor eventuele dissidenten is er de optie om een eventueel bezwaar in een voetnoot vermeld te krijgen. Het hele IPCC systeem berust ten principale op ‘science by consensus’, een in de natuurwetenschap zeer verdachte methode.

Het IPCC doet regelmatig uitspraken die wetenschappelijke vragen oproepen. Over de menselijke rol bij de opwarming van de aarde meldt het IPCC dat het extreem waarschijnlijk is (meer dan 95%) dat menselijke invloed de dominante oorzaak is geweest van de waargenomen temperatuurstijging sinds de mid-twintigste eeuw. Over deze stelling bestaat veel wetenschappelijk debat, zeker ook omdat de formulering wetenschappelijk dubbelzinnig en voor meerdere vormen van uitleg vatbaar is (Fifth Assessment Report, 2013)

Onvoorspelbaarheid

Over het al dan niet vaker voorkomen van extreme (weers-)omstandigheden ten gevolge van klimaatverandering zegt de IPCC dat er tot dusver kennelijk geen aantoonbare aanwijzingen zijn voor de toename van extreme (weers-) omstandigheden ten gevolge van klimaatverandering (Special Report on Extremes, 2012).

Een zeer belangrijke natuurwetenschappelijke vraag is in hoeverre klimaatmodellen in staat zijn toekomstvoorspellingen te doen die realistisch zijn en waar dus beleid op gebaseerd kan worden. In wetenschappelijke kringen bestaat grote twijfel over de betrouwbaarheid van voorspellingen gebaseerd op dit soort complexe modellering. IPCC-wetenschappers erkennen die onvoorspelbaarheid en zij concluderen dat erkend moet worden dat we te maken hebben met een gekoppeld non-lineair chaotisch systeem en dat daarom de lange termijn-voorspelling van toekomstige klimaattoestanden onmogelijk is. (AR4 WG1, Chapter 14.2.2)

Temperatuurmeting

Natuurwetenschap begint met het doen van metingen. Omdat klimaat een gemiddelde is dat over een tijdsduur van 30 jaar gedefinieerd is, wordt in de klimatologie gewerkt met gemiddelde temperaturen van de planeet. Het is de vraag in hoeverre dat zinvol is. Groenland en de Sahara hebben een zeer verschillend lokaal klimaat. De gemiddelde temperatuur op Groenland en de gemiddelde temperatuur in de Sahara sluiten aan bij de belevingswereld van de bewoners aldaar. Een temperatuur berekend als gemiddelde over beide lokale klimaten is echter weinig zeggend.

Betrouwbare metingen van de aardtemperatuur over een lange periode zijn geen sinecure. Meetmethoden veranderen, en omstandigheden op een meetstation blijven niet hetzelfde. Ook zijn de meetstations niet gelijkmatig over de aarde verdeeld. Een goede inleiding in de problematiek van temperatuurmeting vindt u hier.

Modellen onbevredigend

Waren in het verleden slechts methoden beschikbaar om oppervlaktetemperaturen te meten, tegenwoordig zijn er ook technieken gebaseerd op satellietwaarnemingen. De satellietdata geven temperaturen in verschillende lagen in de troposfeer. Deze temperaturen verschillen van gemeten oppervlaktetemperaturen. De satellietdata tonen over de laatste decennia slechts een zeer beperkte mate van opwarming.

Waarnemingen en trends in waarnemingen krijgen in de natuurwetenschap pas betekenis als er een theoretisch model kan worden opgesteld dat deze waarnemingen kan reproduceren. Een goed model kan alle beschikbare gegevens verklaren. Als dat niet het geval is, dient het model verworpen of verbeterd te worden. Er is veel tijd en energie gestoken in het opstellen van klimaatmodellen. De overeenstemming tussen de uitkomsten van klimaatmodellen en waarnemingen is niet bevredigend te noemen. Met name de overeenstemming met het recente (Medieval Warm Period, Little Ice Age) en geologische verleden varieert van gebrekkig tot niet bestaand.

Correcties achteraf

Tegenwoordig wordt door organisaties als NOAA en NASA geprobeerd de meetgegevens uit het verleden te ‘harmoniseren’. Dit is een mooi woord voor het achteraf aanpassen van de metingen, maar wel voortdurend in een richting die tot betere overeenstemming met de modelvoorspellingen leidt. Een serieuze natuurwetenschapper houdt er echter geen goed gevoel aan over als metingen uit bijvoorbeeld 1930 op dubieuze gronden opeens ‘gecorrigeerd’ worden.

Klimaatwetenschap is een uitermate breed begrip dat zeer veel verschillende disciplines omvat. Wat echter een klimatoloog definieert is minder helder. Ik schreef recent over de verwevenheid van klimatologie en politiek en over het fenomeen klimatoloog. Wat zeker is, is dat het onder klimatologen helaas gebruikelijk is om meningen van critici en sceptici af te doen als die van ondeskundige niet-klimatologen.

In deel 2 komt de onvolkomenheid van klimaatmodellen aan de orde, evenals de ontoereikendheid van wind en zon als alternatieve energiebronnen en het akkoord van Parijs. Woensdag 14 maart op OpinieZ.com.

© OpinieZ.com 2018. U kunt hieronder reageren op dit artikel. Ook kunt u het artikel delen met anderen via de knoppen onder de advertenties.

De OpinieZ-artikelen van Kees de Lange (volg @infocadl2015) vindt u HIER

Over de auteur

Kees de Lange

Prof. Dr. C.A. (Kees) de Lange studeerde wis-, natuur- en sterrenkunde aan de UvA en promoveerde in de Theoretische Chemie in Bristol, UK. Hij is emeritus hoogleraar fysische chemie en chemische fysica aan zowel de UvA als de VU. Zijn research betreft atmosferische chemie en fysica, en magnetische resonantie, alsmede het ontwikkelen van complexe fysische modellen. Zijn onderzoek is vastgelegd in enige honderden publicaties. Hij is tot op de huidige dag actief in wetenschappelijk onderzoek. In de periode 2011-2015 was hij als een van de zeer weinige bèta’s lid van de Eerste Kamer.

Recent gepubliceerd

Archief

• Economie5 augustus 2020Het is de hoogste tijd voor kernenergie
• Economie26 januari 2020De EU is op jacht naar uw geld (2)
• Economie22 januari 2020De EU is op jacht naar uw geld (1)
• Media12 januari 2020Een nieuwe omroep, een nieuw geluid