De criminalisering van kritiek

Black Lives Matter demonstratie

De cultuur van gekwetstheid en jezelf verschansen in identiteitspolitiek heeft een grote invloed op het vrije woord en het openbare debat. Zoals Mick Hume al zo dwingend betoogde in zijn boek Trigger Warning wordt een zelfbepaalde identiteit gezien als iets statisch: zoiets als een zelf uitgeroepen staat of een onafhankelijk territorium dat niet onderworpen is aan wetten van buitenaf of aan algemene spelregels – zoiets als het Vaticaan.

Waarheidsclaim
De leden van een identiteitsgroep claimen het recht om de waarheid over zichzelf van binnenuit te definiëren. Ze claimen ook nog eens een moreel monopolie op hun verhaal. Dat is vreemd, zeker als je er van uit gaat dat moraliteit alleen zinnig is in relatie tot moreel significante anderen die baat kunnen hebben bij iemands gedrag of slachtoffer ervan zijn.

Hoe het ook zij, de kans is groot dat elke poging van buitenaf om het wereldbeeld van een identiteitsgroep te bekritiseren onmiddellijk als kwetsend of discriminerend wordt beschouwd. Zoals Hume opmerkt, heeft dit geleid tot een bijzondere vorm van belediging: de criminalisering van kritiek.

Competitief slachtofferschap
In tegenstelling tot fysiek geweld of systematische discriminatie – waarbij sprake is van objectieve criteria van gekwetstheid – is het uitsluitend aan het slachtoffer om te bepalen of hij gekwetst is of niet. En aangezien de bewering dat je bent beledigd niet kan worden geverifieerd en subjectief is, heeft het slachtoffer altijd gelijk. Zo ontstaat er een krachtige prikkel om slachtoffer te zijn, alleen al omdat het een ogenschijnlijk onbestrijdbare zaak oplevert waardoor in elke situatie genoegdoening kan worden geëist.

Identiteitspolitiek is de habitat geworden van competitief slachtofferschap. In deze context is elk individu de enig mogelijke maatstaf om te beoordelen of hij beledigd is, onafhankelijk van de bedoeling van de “kwetser” of de context waarin hij spreekt. De speech crimes die tot een dergelijk slachtofferschap leiden zijn in potentie oneindig.

Cry Bullies
Zoals een tweedejaars filosofiestudent aan de London School of Economics zei in reactie op het verbieden van colleges en academische evenementen op instigatie van actiegroepen: “Ze worden zo graag gekwetst, dat ze niet eens meer luisteren”. De zelfverklaarde tegenstander van het slachtoffer wordt altijd onmiddellijk in de verdediging gedrongen en het klaarblijkelijke slachtoffer krijgt de overhand en vindt het morele gelijk aan zijn zijde.

Deze vorm van gepolitiseerde gekwetstheid is de modieuze tegenhanger van een debat op basis van argumenten. Julie Burchill gaf deze tactiek in een artikel in de Spectator een gepaste veeg uit de pan door de gebruikers ervan cry bullies te noemen, een afzichtelijk mengsel van slachtoffer en winnaar.

(…)

Islamofobie
In een omgeving waar veel soorten kritiek (niet allemaal voortkomend uit onwetendheid, vooringenomenheid of niet-islamitisch perspectief) worden bijeengeveegd als “islamofobie” tout court, wordt de cirkelredenering de norm. Deze dwingende, dogmatische tactiek om van de pluralistische, multiculturele norm afwijkende meningen het zwijgen op te leggen is inmiddels een universele truc geworden.

Deze truc stigmatiseert oprechte critici van religieuze dictatuur (inclusief islamitische critici) waarbij geen geldige vorm van kritiek op islamisme of religieus-fundamentalistische ideologie wordt erkend. Tegelijkertijd beweert men dat er geen universele waarheid bestaat, om dan vervolgens die bewering te beschouwen als de enige universele en onfeilbare waarheid.

Levensgevaar
Dubbele standaards lijken volledig acceptabel te zijn als het om de islam gaat. Generalisaties over alle moslims kunnen terecht als dom worden beschouwd. Maar generalisaties over alle critici van islamitische religieuze ideologie zijn de norm geworden. We kunnen lachen om het Book van Mormon of over de Jerry Springer Opera als daar andere godsdiensten in de schijnwerpers worden gezet.

Maar probeer eens een theatervoorstelling over het Boek van de islam te geven en je bent in levensgevaar. Niemand in het Westen zal je recht op satire verdedigen. In plaats daarvan zal men verwensingen over je uitstorten vanwege je onverantwoordelijke gebruik van de vrije meningsuiting. Je wordt er op gewezen dat gewelddadige reacties te verwachten zijn, omdat je tenslotte er om hebt gevraagd.

Satirici zijn verantwoordelijke, morele personen. Religieuze moordenaars zijn dat niet. De inconsistente manier waarop slachtofferculturen worden behandeld is geen oplossing voor discriminatie, maar een bijzondere verschijningsvorm ervan.

De prijs van vrijheid
In plaats daarvan moeten we alle godsdiensten in de openbare ruimte op gelijke wijze tegemoet treden. Bij de voorrechten en vrijheden van het leven in een open, democratische maatschappij horen dienovereenkomstige volwassen verplichtingen. De prijs van leven in een vrij land is dat we allemaal soms ideeën of uitspraken moeten tolereren (niet: respecteren) die we kwetsend of smakeloos vinden.

Burgers kunnen niet verwachten om de voordelen van het leven in een vrije samenleving te genieten zonder bereid te zijn de kosten daarvan te betalen. En de prijs van de vrijheid is – tenminste vooralsnog – tamelijk laag. Niettemin, als we doorgaan met het principe van het vrije en open debat uit te hollen, zal die prijs steeds hoger worden.

© OpinieZ.com 2017. U kunt dit artikel delen via de knoppen onder de advertenties.

Over de auteur

Terri Murray

Author, Medium.com

Recent gepubliceerd

Archief

• Filosofie26 november 2017Over het aanpraten van collectieve schuld
• Linkse politiek15 november 2017De criminalisering van kritiek