Mijn klimaatoplossing is een wereldwijde tweekind-politiek

Vorige week was er een snoepreisje van Nederlandse ondernemers naar Spitsbergen. Met eigen ogen kon men zien dat het klimaat veranderde. Ik vroeg me af of al die mensen daar dan tien jaar geleden ook zijn geweest of wat zo’n momentopname in het voorjaar eigenlijk zegt? Maar goed, die vraag was blijkbaar niet relevant. Het was al op voorhand duidelijk: er moet breed draagvlak voor een klimaatplan komen.

Titelfoto: Global Warming Looking North by Russ Seidel is licensed under CC BY-NC-SA 2.0

Logica
Het begint daarmee een bekende riedel te worden: “Het klimaat verandert, deze verandering komt door de mens en we moeten ingrijpen“. Er volgen dan meestal allerlei maatregelen rondom uitstoot van koolstofdioxide, maar de meeste zelfbenoemde klimaatwetenschappers durven de echte logica in deze discussie niet af te maken. De echte logische redenering is namelijk dat als het klimaat verandert en deze verandering door de mens komt en we weten dat de wereldpopulatie de laatste tientallen jaren geëxplodeerd is, dan is de allerbeste oplossing tegen klimaatverandering het verminderen van het aantal mensen op aarde.

Want dan verandert de klimaatdiscussie opeens van een serieus links onderwerp naar een eng rechts onderwerp. Want “we gaan toch geen mensen uitroeien?”. Nee, natuurlijk niet! Maar als je echt oplossingen voor problemen wilt bedenken, moet je ook de niet politiek-correcte onderwerpen durven te behandelen.

Analyse
Voordat we een begin kunnen te maken met het nadenken over oplossingen, moeten we eerst helder krijgen hoe de wereldbevolking ontwikkeld is. Twee eeuwen geleden (1804) lag de wereldbevolking zo rond de één miljard mensen. Ruim 100 jaar later (1924) was het aantal mensen gegroeid tot 2 miljard en mede door de sterke bevolkingsgroei in de jaren 1950-2000 (+3.5 miljard mensen) en de explosie van 1999 tot 2011 (+1 miljard in 12 jaar) ligt de wereldbevolking op dit moment net boven de 7.5 miljard mensen. Conform projecties van de VN groeit dit – gemiddeld wereldwijd 2.8 kind per vrouw – in 2050 door tot 12 miljard mensen. Ieder jaar komen er op dit moment 83 miljoen mensen bij. Dat zijn 83 miljoen monden die eten nodig hebben en 83 miljoen mensen die de aarde mee helpen vervuilen.

Bevolkingsdaling
De wetenschapper Fenner uit Australië voorspelde zelf dat de enorme bevolkingsgroei over 100 jaar al onze ondergang wordt. De grootste groei vindt plaats in arme landen (grote delen van Afrika, maar ook India en Bangladesh). In het Westen daalt de bevolking op veel plekken (Duitsland) en ook Rusland vertoont al 25 jaar een dalende lijn. In Nederland (1.7) wordt de vervangingshoeveelheid van 2.1 kind per gezin tevens niet gehaald, slechts door immigratie blijft de Nederlandse bevolking groeien en van samenstelling veranderen. Globale vervangingshoeveelheden van 2,5; 2,0 of 1,5 kinderen per vrouw bepalen of we tegen het eind van deze eeuw respectievelijk 16,6; 10,8 of 6,7 miljard inwoners mogen verwachten.

Overweging
Ik vind het onbegrijpelijk dat in internationale organen zoals de VN dit thema niet bovenaan de agenda staat. Het is overduidelijk dat een grotere wereldbevolking leidt tot een grotere vraag naar caloriën, een grotere vraag naar (fossiele) brandstoffen en een grotere druk geeft op de natuur, maar toch accepteert men de bevolkingsgroei als gegeven. Daarnaast leidt de bevolkingsexplosie tot allerlei gerelateerde problemen zoals grote migratiestromen, hongersnood en armoede. Als je in alle eerlijkheid nadenkt over migratie, armoede en het klimaat, dan ligt de sleutel tot de oplossing in het terugdringen van het aantal mensen.

Indammen
Er moet dus wat gebeuren. Ik heb het dan niet over een grote epidemie of een gigantische oorlog waarbij er grote hoeveelheden mensen komen te overlijden. Het gaat om een oplossing waarbij op gecontroleerde en moreel verantwoorde wijze de wereldwijde bevolkingsgroei wordt ingedamd. Moreel houdt in dat de menselijke vrijheid van kinderen krijgen altijd overeind blijft. Maar niet op ongebreidelde wijze.

China
Een van de landen die een vrij succesvolle rem op de bevolking heeft weten te zetten is China. In 1979 werd de eenkind-politiek geïntroduceerd om zo het land economisch in de goede richting te sturen. De eenkind-politiek was in de uitvoering en moreel gezien heel rauw en ontnam ouders de mogelijkheid om zowel een jongen als een meisje op te voeden, om nog maar niet te spreken over het plezier dat een broertje of zusje kan geven. De eenkindpolitiek werd in 2015 afgeschaft.

Tweekind-politiek
Wat is dan wél een mogelijke oplossing?

Misschien ligt het voor de hand dat in alle landen ter wereld een tweekind-politiek wordt ingevoerd. We praten dan over een landelijk gemiddelde, dus voor bijvoorbeeld Nederland zou dit geen beleidswijziging zijn. Op de middellange termijn zal dit betekenen dat op wereldwijd niveau de bevolking gaat afnemen – 2.0 is immers kleiner dan 2.1 – en er zijn immers ook vrouwen die nooit kinderen zullen krijgen. Kortom: de bevolking neemt hierdoor op termijn af en deze trend zal blijven doorzetten zolang dit beleid gehandhaafd blijft. Tevens zal de afvlakking gelijkmatig gaan, waardoor allerlei systemen (bijvoorbeeld economische) tijd hebben om een nieuwe balans te vinden. Overduidelijk zal dit ook leiden tot afnemende migratie, een ander mondiaal probleem.

Bezwaren
Hoewel er veel mensen zullen zijn die een tweekind-politiek als idee zullen toejuichen, zullen er morele bezwaren zijn en vragen hoe je zo’n beleid invoert en handhaaft. In het Chinese systeem werden er grote boetes uitgedeeld aan overtreders van de eenkind-politiek, iets dat bijv. in delen van Afrika niet zal werken. China een sterk geleide centrale overheid, die ontbreekt in Afrikaanse landen. Het is ook de vraag of je geboortenbeperking met boetes moet willen bevorderen.

Premie
Een effectievere aanpak zou kunnen zijn dat met prikkels wordt gewerkt, bijv. een premie voor sterilisatie na het tweede kind. Er zou bijvoorbeeld ook een gezondheidspakket kunnen worden verstrekt dat zich beperkt tot twee kinderen tot de leeftijd van 18 jaar, zodat er een echte stimulans ontstaat om aan dit systeem te gaan deelnemen. Een werkbare aanpak zou op het niveau van de VN moeten worden ontwikkeld door beleidsmakers samen met lokale experts.

Klimaatleiderschap
Klimaatverandering is voor mij een realiteit. Dat de mens bijdraagt aan de verandering is voor mij net zo goed een realiteit, al weet ik niet in welke mate dit is. Het simpelweg aanpassen van ons gedrag op aarde is slechts een deel van de oplossing. De allergrootste verduurzaming van de aanwezigheid van de mens op aarde kan worden bereikt door de groei van de wereldbevolking te stoppen en zelfs te streven naar een kleinere wereldbevolking. Dit zou hét onderwerp moeten zijn bij alle wereldwijde klimaatinitiatieven en de VN zou dit moeten vastleggen in haar doelstellingen.

Veel te vaak sluiten beleidsmakers de moeilijke domeinen als oplossingsrichting af omdat ze weigeren de confrontatie aan te gaan over de echt pijnlijke vraagstukken. Hierbij realiseert men zich niet dat de oplossingen die dan bedacht worden voor de problemen die voorliggen dan slechts symboolpolitiek zijn of schijnoplossingen.

En in plaats van te praten over tientallen miljarden aan klimaatsubsidies aan de formatietafel hoort juist dit onderwerp besproken te worden. Dat zou past echt klimaatleiderschap zijn!

Naschrift auteur: Het allergrootste gevaar van dit soort opinies schrijven is te worden weggezet in een extreme groenrechtse hoek. En dat zal misschien ook met dit artikel gebeuren. En dat accepteer ik. Uiteindelijk geloof ik er in dat we als mensheid de grote problemen die er zijn echt onder ogen moeten zien en op een constructieve, maar menselijke manier moeten bekijken hoe we ze het hoofd kunnen bieden. Ik ben een grote voorstander van de volledige vrijheid van gedachtenvorming. En dat deze gedachten – hoe nieuw of confronterend ze ook zijn – aan het papier moeten kunnen worden toevertrouwd.

Over de auteur

Rutger van den Noort

Bedrijfskundige, publicist, ondernemer.

Recent gepubliceerd

Archief

• Klimaat en Milieu17 september 2023Hoezo piekbelasters? Harde stikstofmetingen tonen falen overheidsbeleid aan
• Politiek Internationaal21 mei 2023Bilderberg-conferentie symboliseert gestage neergang van het Westen
• Politiek Nederland31 december 2022We hebben een laf kabinet dat geen enkel probleem durft op te lossen
• Economie6 oktober 2022Remkes’ mislukte zoektocht naar de stikstofsleutel