Rutte opnieuw premier door falende oppositie

Door mijn analyses van de verkiezingsprogramma’s tijdens de campagne kreeg ik veel vragen over wat ik van de uitslag vond. Ik heb niet steeds gereageerd, want ik wilde eerst voor mezelf een gestructureerd verhaal hebben. En eerlijk is eerlijk, het kostte me even om vast te stellen wat er eergisteren is gebeurd en wat de implicaties zijn van de nieuwe situatie. Maar adel verplicht, dus hierbij mijn duiding.

Dalende populariteit Rutte
Mijn belangrijkste conclusie is dat Rutte heeft gefaald, maar de gehele oppositie heeft nog harder zitten falen. Rutte verliest 20% van zijn zetels, maar mag toch nog in het Torentje plaatsnemen. Kok en Balkenende haalden tijdens de verkiezingen – waarna ze het premierschap opeisten – gemiddeld meer dan 40 zetels, Rutte wordt driemaal premier, respectievelijk met 31, 41 en 33 zetels. Eigenlijk is Rutte niet eens zo populair, maar de alternatieven zijn nog onaantrekkelijker. Alsof we de keuze hadden uit een zonvakantie in Hongarije, Roemenië, Tjechië of toch Oostenrijk, terwijl de kiezer op zoek was naar Portugal.

PVV
De gewenste tweestrijd qua uitslag tussen de PVV en de VVD is uitgebleven. Wilders heeft vijf zetels gewonnen en is nu de tweede partij van Nederland. Een puike prestatie. Toch had hij makkelijk kunnen winnen als hij een aantal dingen anders had gedaan. Het probleem bij de PVV is niet de visie en het gedachtengoed. Wat er mis gaat is de vertaling van dit gedachtengoed naar concreet en haalbaar beleid. Grenzen dicht, de islam een halt toeroepen, het einde van de EU en de Euro zijn stuk voor stuk prima thema’s, waarmee verkiezingen kunnen worden gewonnen.

Uitvoeringsdocument
Wat nodig is bij de PVV zijn ongeveer 10 pagina’s tekst per thema met een verhaal, maatregelen en hoe alle tegenargumenten weerlegd kunnen worden. Met dit uitvoeringsdocument in handen worden praatprogramma’s dan opeens geen bedreiging, maar air time om de boodschap uit te dragen. Wilders is debater genoeg om Pauw en Jinek onder de tafel te kletsen, dus vanwaar het defensieve aanpak? Pak de linkse media nou eens goed aan, ga gewoon lekker aan tafel zitten bij ze! Leg op en rustige en trotse manier uit wat de bedoeling is en krijg zo meer zetels.

D66/CDA
De concurrerende middenpartijen in deze verkiezingen (CDA en D66) hebben uiteindelijk nooit zelf een vuist kunnen maken. Een van de redenen is dat eigenlijk Buma, Pechtold en Rutte (en zelfs Wilders) onderling uitwisselbaar zijn. Deze jonge 50-ers zijn blank, man, tikkeltje elitair, een slecht grapje hier en daar en beroepspolitici (geen of weinig praktijkervaring). Toen ze eergisteren de avond evalueerden, leek het wel een jaarclubje dat een lustrum vierde. Asscher, de sukkel uit de club, werd nog even verteld dat hij de volgende keer wel weer zou scoren: “maak je geen zorgen”. Alsof ze het over hun veroveringen van vrouwelijke corpsleden hadden.

Premierbonus
Veel kiezers zweefden tot het laatste moment. De partijen in het midden lijken zoveel op elkaar dat een keus maken voor wat stabiliteit zelfs nog moeilijk bleek te zijn. Dat de kiezer eigenlijk deze partijen één pot nat vindt, blijkt uit de historisch berekende premierbonus van negen zetels van het VVD resultaat af te halen. En ja hoor, dan komt de VVD rond de 24 zetels uit, waarbij deze negen zetels dan verdeeld zouden worden over de PVV, het CDA en de D66, die dan ook alle drie rond de 22-23 zetels uitkomen.

Winnaarsmentaliteit
Zou Buma of zijn campagne nou geen moment hebben gestreefd naar het premierschap? En dus balen van de derde plek? De enige verklaring die ik kan bedenken is dat ze er alle drie praktisch van verzekerd zijn in het kabinet te komen en dat het premierschap dan niet meer uitmaakt. Maar waar is dan de echte strijd gebleven? Waar bleven de aanvallen op de leugens van Rutte? Wie pakte hem aan op zijn gedraai? Of maakte Rutte de grootste kans om Wilders te stoppen en was dit eigenlijk het gezamenlijke plan?

PvdA/GroenLinks/SP
Aan de linkerzijde zijn de idealisten massaal overgestapt van de PvdA naar GroenLinks. Zoals voor idealisten geldt: het gaat om het ideaal en niet om de inhoud. En daarom maakt de inhoud ook minder uit. Jesse Klavers campagne heeft qua marketing het maximale potentieel uitgenut en 14 zetels behaald, overigens nauwelijks meer dan de 11 die door Rosenmöller in 1998 werden gehaald. In dat jaar haalde de PvdA nog 41 zetels.

Klaver
In tegenstelling tot wat Klaver beweert is er dan ook geen sprake van een beweging. De teleurgestelde PvdA-ers worden gewoon op de hoek van de straat opgepikt en daarnaast zorgt de marketing voor de stem onder de jeugd. Heel slim gedaan, maar niet duurzaam. De jeugd wordt namelijk vanzelf rechts als ze belasting gaan betalen. De echte duurzame partij is de Partij voor de Dieren, die op enkele thema’s een aanjaagrol heeft. De kiezer beloont dit, naast dat de kiezer ook beloont dat Thieme de enige serieuze vrouwelijke lijsttrekker is. Ook de SP profiteerde nauwelijks van het enorme verlies van de sociaal-democraten. Sterker nog: de SP is de enige partij – naast de regeringspartijen VVD en PvdA – die inleverde. Eigenlijk zou Roemer moeten opstappen en plaats moeten maken voor de frisse Ron Meyer.

Zelfonderzoek
De enige juiste conclusie is dus dat er zelfonderzoek nodig is op de linkerflank. De denkkracht zit tegenwoordig op rechts. De linkse boodschap komt niet meer aan bij de gemiddelde kiezer. De riedel van eerlijk lasten delen, progressiviteit en een grote collectieve sector werkt niet meer. Rechtse partijen hameren ook op het zorgthema (PVV) en het onderwijsthema (D66) en zijn langzaam aan het vergroenen waarmee de wind uit de zeilen wordt genomen. Het is hoog tijd om eens goed na te denken over wat de linkse ideologie eigenlijk nog inhoudt.

Kleine partijen
De kleine christelijke partijen hebben last gehad van de hoge opkomst en blijven dus haken op hun standaard zetelaantal, 50plus en DENK profiteren van de demografische veranderingen in Nederland, met meer ouderen en meer allochtonen zijn dit soort partijen onvermijdelijk en zullen ook bij de volgende verkiezingen doorgroeien.

Verkiezingen 2021
Het motorblok van het nieuwe kabinet is overduidelijk: VVD, CDA en D66. Ze lijken inhoudelijk al zoveel op elkaar en de mannen kunnen het goed met elkaar vinden, dus met een klein beetje politieke wil komt dit voor elkaar. Tijdens de volgende verkiezingen zal hetzelfde scenario zich opnieuw ontvouwen. Het CDA en D66 zullen opnieuw met Buma en Pechtold de verkiezingen ingaan op zoek naar het premierschap in 2021 en daar opnieuw niet in slagen omdat alles wat aan Rutte kleeft ook aan hen zal kleven. Klaver is tegen die tijd wel door de mand gevallen.

Oppositie
De oppositieleider wordt hoe dan ook Wilders, die ernstig moet gaan uitkijken voor de ambities van Thierry Baudet. Het zetelsucces van FvD geeft de mogelijkheid om een volledige partij uit te bouwen in de komende jaren. Met volgend jaar de gemeenteraadsverkiezingen als nieuwe ijkpunt. Met de aanwezige ideologische bagage, de scherpte van Hiddema en de kennis uit de praktijk zullen de stemmers van VNL, de conservatieve vleugel van de VVD en het CDA en teleurgestelde PVV-ers dit als gunstig alternatief gaan zien.

Doormodderen
Het motorblok is altijd een groot voorstander geweest van de EU. Alle drie zijn slechts beperkt kritisch op de Euro. Op immigratie is de toon wat verhard tijden de verkiezingen, maar hier zal de vierde coalitiepartner voor demping gaan zorgen. Op deze drie grote thema’s gaan dus geen oplossingen komen. En daarmee kunnen we eigenlijk nu al concluderen dat we met deze verkiezigingsuitslag eigenlijk als Nederland in de komende vier jaar geen stap verder zullen komen. Met een lachende premier die alle goedlopende zaken aan de oppervlakte ten toon zal spreiden, maar de onderliggende trendmatige lijnen in de samenleving niet adresseert.

Misschien kunnen de middenpartijen en de oppositie eens hun best gaan doen op dit terrein om het Rutte moeilijk te maken!

Rutte is een goede manager, maar hij is geen leider.

===================================================================
Titelfoto: Screenshot door redactie OpinieZ van still uit YouTube-video Trending Nederland 15 maart 2017
===================================================================

Over de auteur

Rutger van den Noort

Bedrijfskundige, publicist, ondernemer.

Recent gepubliceerd

Archief

• Klimaat en Milieu17 september 2023Hoezo piekbelasters? Harde stikstofmetingen tonen falen overheidsbeleid aan
• Politiek Internationaal21 mei 2023Bilderberg-conferentie symboliseert gestage neergang van het Westen
• Politiek Nederland31 december 2022We hebben een laf kabinet dat geen enkel probleem durft op te lossen
• Economie6 oktober 2022Remkes’ mislukte zoektocht naar de stikstofsleutel