Het Internationaal Strafhof en de koloniale onderdrukking

Dezer dagen vierden verongelijktheid en verontwaardiging over westers kolonialisme als vanouds hoogtij bij diverse Afrikaanse regeringen. Ik heb het over het voornemen van een aantal landen om het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag de rug toe te keren. Het gaat om Burundi, Gambia, Zuid-Afrika en waarschijnlijk ook om Uganda.

Geweldsmisdaden
Het ICC is in 2002 ingesteld voor het vervolgen van de allerergste (oorlogs-)misdaden. Denk bijvoorbeeld aan volkerenmoord en misdaden tegen de menselijkheid. Massamoorden, het vermoorden van gevangenen, verkrachtingen op grote schaal. Misdaden waarvan iedereen wel kan inzien waarom ze niet door de beugel kunnen. Het ICC mag alleen iemand berechten als diegene uit een land komt dat is aangesloten bij het Statuut van Rome óf als diegene zijn of haar misdaden heeft gepleegd in een land dat bij het Statuut is aangesloten. En zelfs dan nog kan het ICC praktisch niets als zo’n land zelf niet meewerkt aan de rechtsgang.

Kritiek
Als het ICC eenmaal is ingeschakeld, beslissen 19 rechters over het lot van de beklaagde. Dat is een internationaal team van rechters, dus niet allemaal ‘wit’. Wel fungeren er verhoudingsgewijs veel Europeanen als rechter in het ICC. Dat is op zich niet gek; de rechtsstaat is juist in veel Afrikaanse landen nog in aanbouw, terwijl deze in Europa al een stuk langer deel uitmaakt van de realiteit. Toch is er wel degelijk ruimte voor verbetering en die verhoudingen zullen op termijn ongetwijfeld veranderen.

Afrikanen
Wat ook opvalt is dat tot nu toe het gros van de bij het ICC aangeklaagde personen Afrikanen zijn. Zo lijkt het net alsof er alleen oorlogsmisdaden plaatsvinden in Afrika. Dat is natuurlijk niet waar en daar hebben de critici van het ICC wel degelijk een punt. Een ander verwijt aan het ICC is dat er geen Amerikanen zijn aangeklaagd voor oorlogsmisdaden en andere vreselijkheden begaan onder de presidenten Bush tijdens de oorlogen in Irak. Terechte kritiek, maar dat ligt dus mooi niet aan het ICC.

De Verenigde Staten hebben namelijk hun handtekening onder het Statuut van Rome doodleuk teruggetrokken (net als bijvoorbeeld Rusland, Iran en Israël). De VS vallen dus niet onder de jurisdictie van het ICC. Het vermelden waard: het ICC is op dit moment wel bezig met een onderzoek naar misdaden van de VS ten tijde van de oorlog in Afghanistan. Dat land is namelijk wél aangesloten bij het Statuut van Rome en daarom zou het ICC in deze jurisdictie kunnen hebben.

ICC-leden. De groengekleurde landen hebben het Statuut van Rome ondertekend en geratificeerd. De geelgekleurde landen hebben het verdrag wel ondertekend maar niet geratificeerd. De oranjegekleurde landen hebben het verdrag aanvankelijk ondertekend, maar hebben zich later teruggetrokken. De roodgekleurde landen zijn geen partij bij het verdrag.

Kolonialistisch
Het gros van die bij het ICC aangeklaagde Afrikanen zijn of waren in ieder geval niet de braafste jochies van de klas, dat moge duidelijk zijn. Die worden echt niet aangeklaagd omdat ze Afrikanen zijn en het ICC zo kolonialistisch is. Die worden aangeklaagd omdat ze verdacht worden van de ergste misdaden die je je maar kunt bedenken. Maar waarom betogen sommigen dat Afrikaanse landen hun ICC lidmaatschap opzeggen omdat zij niet langer onderdrukt willen worden door het koloniale #TeamDeWitteMan?

De vraag gaat uit van een verkeerde voorstelling van zaken. Afrikaanse landen worden juist niet door het ICC onderdrukt. Ze kunnen vrijwillig kiezen of ze willen meewerken met het ICC of niet. Want het ICC spant geen zaak aan als een land dat betrokken is bij die zaak niet wil meewerken. Een warlord kan dus letterlijk al massamoordend de macht grijpen. Vervolgens, eenmaal aan de macht, trekt hij zijn land simpelweg terug uit het Statuut van Rome en staat het ICC buitenspel. Daar heb je je ‘kolonialistische onderdrukking’.

Het is alsof je vindt dat je op school wordt onderdrukt door een schoolmeester die je alleen straf mag geven als je het er zelf óók mee eens bent. Schiet mij maar lek.

===============================================================
Foto: Netherlands, The Hague, International Criminal Court.JPG by Vincent van Zeijst is licensed under GNU Free Documentation License
===============================================================

Over de auteur

Victor Weerensteijn

Recent gepubliceerd

Archief

• Politiek Nederland2 februari 2018Open brief aan Eerste Kamer: WEG met de Donorwet!
• Politiek Nederland11 oktober 2017Bye bye, raadgevend referendum!
• Linkse politiek2 september 2017In Venezuela is de waarheid landverraad
• Joden4 mei 2017Dodenherdenking: Less is More