Kluitjesvoetbal en journalistiek
Maak in deze tijd nog maar eens een papieren krant. Het nieuws verspreidt zich razendsnel. Ik benijd journalisten niet: vroeger was hun werkterrein uniek, hun positie exclusief. Die tijd is voorbij. Via de moderne, sociale media is het nieuws allang bij de consument, nog voor de drukpersen draaien.
Ik loop niet meer met dezelfde nieuwsgierigheid van vroeger naar de brievenbus om het nieuws uit de papieren krant te lezen. Ik hoop nu op achtergronden, op verdieping, op duiding zoals dat heet. Daar slagen de kranten te weinig in.
De voorpagina’s van de kwaliteitskranten zijn schreeuwerig geworden, de keuzes voor de openingen dubieus, vooral hengelend naar sensatie. De inhoud is soms meer een vergaarbak van opinies die alle kanten uitschieten. Een verbindend kader dat de lezer houvast geeft bij zijn oriëntatie op het wereldgebeuren ontbreekt. Een krant die zegt beginselen of een visie te zijn toegedaan, moet dat ook uitstralen, in toon en keuzes, zonder modieuze oprispingen te volgen. Van journalisten verwacht ik kennis en bezonnenheid, geen actiejournalistiek.
Kranten zouden meer moeten proberen bijzonder te zijn, een herkenbaar platform van kennis en inzicht. Dat word je niet door hijgerig achter hypes en modes aan te rennen, allemaal op een kluitje, allemaal dezelfde keuzes, allemaal dezelfde meningen, elkaar een beetje napraten (en prijzen) en liefst een beetje linksig, want dan sta je aan de ‘goede kant’. Dat word je wèl door net die bijzondere invalshoek te belichten, dat afwijkende geluid te laten horen of net dat andere nieuws te brengen.
Wat is eigenlijk de meerwaarde voor de nieuwsconsument van die tientallen journalisten met microfoon en blocnote, wachtend voor de deur van het Torentje, als daar niets te melden valt? Ga op zoek naar ander nieuws, breng andere berichten. Breng het nieuws uit het Torentje als dat overleg wat heeft opgeleverd en bereid je voor op een goede analyse. Maar nee, kluitjesvoetbal waar ik als nieuwsconsument niets aan heb.
Wie herinnert zich nog de strijd om Kobane? Honderden journalisten keken vanuit een nabijgelegen heuvel naar rookpluimen boven de stad en vertelden niet meer dan dat de strijd hevig en vooralsnog onbeslist was. Dagenlang. Honderden camera’s, dezelfde, bijna inhoudsloze beelden en commentaren. Toen de stad door Koerdische troepen van ISIS was bevrijd trok de meute verslaggevers verder, naar de volgende plek waar ze kunnen verblijven (bij brandhaarden in Aden en Syrië zie je ze nauwelijks). Maar hoe is het nu in Kobane? Journalistiek niet meer relevant?
Na de val van Khadaffi brak chaos aan in Libië. Niet interessant genoeg voor journalisten. Pas nu, nadat ISIS zich daar lijkt te hebben gevestigd en duizenden radelozen zich aan de kust verdringen voor een boot naar Europa, is er journalistieke belangstelling. Kluitjesvoetbal.
Hoe is het eigenlijk in Afghanistan, in Uruzgan en Kunduz? Meer dan twintig Nederlandse militairen lieten daar het leven. Wat hebben deze ‘wederopbouw’ -en trainingsmissies eigenlijk opgeleverd? Ik lees daar nauwelijks over. De hype is voorbij, het kluitje journalisten bevindt zich elders.
Er was een tijd dat de buitenlandcommentator van een gerenommeerd dagblad zijn analyse van de situatie in een land baseerde op het gesprek met zijn taxichauffeur van het vliegveld naar zijn hotel in de hoofdstad. Dat is gelukkig veranderd.
Maar journalisten zouden minder kluitjesvoetbal moeten spelen en elkaar minder moeten napraten. Zij zouden meer individuele creativiteit en onbevangenheid moeten tonen. Kortom, als journalisten zouden schrijven zoals Messi en Robben voetballen, was er misschien nog een toekomst voor de krant als nieuwsmedium.
Over de auteur
- Freek van Beetz, studeerde Planologie en Politicologie, was van 2001-2010 adviseur van de MP van de Ned.Antillen. Auteur van Vergeefse Moeite ( roman,2023),Uitzicht op Zee (roman, 2015) en van Het laatste Kabinet (2010) en Het einde van de Antillen (2013).www.freekvanbeetz.nl
Recent gepubliceerd
Antisemitisme9 maart 2024Enkele gedachten bij de opening van het Nationaal Holocaustmuseum
Antisemitisme30 januari 2024Over de obsessieve anti-Israël berichtgeving in de media
Antisemitisme6 november 2023Huiveringwekkend: antisemitisme is weer volop aanwezig
Islam/Moslims13 oktober 2023Moreel kompas is afwezig bij verslaggeving over Israël
[…] en de keuzes die correspondenten en redacties maken. Veilige keuzes of gedurfde. En er is veel kluitjesvoetbaljournalistiek. Soms gaat het mis, soms […]
“Een krant die zegt beginselen of een visie te zijn toegedaan, moet dat ook uitstralen, in toon en keuzes, zonder modieuze oprispingen te volgen. Van journalisten verwacht ik kennis en bezonnenheid, geen actiejournalistiek.”
Ik heb niks tegen aciejournalistiek. Sterker, een krant die moeite doet achter zijn beginselen te staan doet haast per definitie aan actiejournalistiek. Vroeger was dat ook meer het geval. Een krant als De Volkskrant was toen duidelijk links. Toen kwam er een tijd dat men op de redactie vond dat er meer evenwicht moest komen en daarmee verwaterden de beginselen. Daarom zie je nu in zo’n krant een veelheid aan opinies. En de lezer die raakt min of meer verdwaald, want wie moet hij nu nog geloven?
Toch, ondanks dat zo’n krant nu aan meer opinies een podium biedt, het blijft een eenzijdig verhaal, want er wordt vaak toch één kant meer onder het voetlicht gebracht (en onder mooier licht) dan de andere kant. Alleen, die krant kan niet meer zo gemakkelijk ervan worden beticht ‘partijdig’ te zijn, door die relatieve aandacht voor ‘de andere opinies’. Ik heb dus liever eenzijdige, partijdige kranten, maar dan wel een breed spectrum aan kranten. Zodat ik me kan abonneren op die kranten die me bevallen of die ik juist als ‘fout’ bestempel. En daar zouden natuurlijk prima kranten bij kunnen zijn die als principe hanteren dat ze nuchter de feiten – veel feiten – willen weergeven en de argumentatie aan anderen willen overlaten. Zeker ook een abonnement waard.