Het lef te denken

Onlangs hoorde ik een grap die ik u niet wil onthouden. In een ziekenhuis zit de verzamelde familie van een ernstig zieke bijeen. De dokter komt binnen, hij brengt slecht nieuws.’De enige hoop die nog rest voor uw geliefde familielid is een hersentransplantatie. Echter, dit is een experimentele procedure, en bovendien dient u zelf voor de hersenen te betalen.’

‘Maar wat kosten die dan,’ vraagt iemand. ‘De prijzen variëren van vijfduizend euro voor het brein van een politicus tot zo’n tweehonderd euro voor dat van een hardwerkende burger’ zegt de dokter. “Waarom is het brein van een politicus zoveel duurder,’ vraagt een van de dames. De dokter glimlacht om zoveel kinderlijke onschuld. ‘Wel, die hersens zijn meestal ongebruikt en dus zo goed als nieuw.’ Wie de vele adviesbureaus en onderzoeksinstituten ziet, die tegenwoordig de verschillende overheden en ministeries moeten ondersteunen, moet de wijsheid van deze mop inzien.

Onlangs stuitte ik bij het opruimen van mijn zolderkamer op het proefschrift ‘De kunst van het weldenken. Rationalisme in het Nederlands’, van Ruben Buys. Hij toont daarin aan dat ‘in de middeleeuwen en de vroege moderniteit in de Nederlanden een levendige traditie van filosofie en lekenethiek bestond.’
Met verstand en rede schijnen wij Nederlanders toentertijd goed uit de voeten te hebben gekund. Een en ander leidde tot de Verlichting, de tijd waarin mensen werden uitgedaagd hun eigen verstand te gebruiken. Kritisch te zijn over wat de staat, de kerk en andere machthebbers voor de burger noodzakelijk, eerlijk, rechtvaardig en vanzelfsprekend achtten.

Waarom zijn wij daarmee gestopt? Wij denken allang niet meer zelf en dit proces wordt helaas versterkt door het teruglopend kwaliteitsniveau van het onderwijs. Erger nog, wie tegenwoordig zijn eigen verstand gebruikt -in plaats van mee te deinen op de golven van de via marketingtechnieken gestuurde samenleving- wordt gemarginaliseerd of zelfs gedemoniseerd. Maar we mogen wel opdraaien voor de schade veroorzaakt door de diverse opinie-gebonden onderzoeken, interim-mismanagement en door consultancy-clowns tot stand gebrachte miskleunen. Dat dan weer wel.

Filosoof Ad Verbrugge stelde in het prachtige Het einde van de democratie? al in 2009 dat de burger volledig op zichzelf is teruggeworpen. De burger weet zich niet meer vertegenwoordigd door de politicus die hij aan de macht bracht. Dus wie verbaast zich nog over lage opkomsten in stembureaus…? De schuldige hieraan is de politicus die het raadplegen van zijn achterban heeft ingeruild voor ‘wetenschappelijk adviezen en wetenschappelijke waarheden’, die doorgaans het resultaat zijn van voorgebakken ideeën en gelikt lobbywerk. Verbrugge waarschuwde voor het afbrokkelen van onze moderne democratie, die immers valt of staat met de representatie van de burger door de politicus.

De kritische burger vindt echter geen gehoor meer bij zijn volksvertegenwoordiger. Veel parlementariërs lopen namelijk aan de leiband van ‘waarheden’, die steeds meer lijken op anachronistische, verwrongen dogma’s. De politicus houdt zich doof voor afwijkende geluiden en slaat geen acht op burgers, die kritisch zijn en het lef hebben zelf na te denken. Het wordt dan ook tijd dat wij ons gaan verdiepen in wie wij zijn. Het is tijd voor een nieuwe verlichting.

Over de auteur

Faulks

Jester, former 'Master of the Revels', Fool on the Hill, vrije ziel.... en wil dat graag zo houden.
Faulks @Revelsoffice

Recent gepubliceerd

Archief

• Linkse politiek6 juli 2017In de ban van de Religie van de Bubbel
• Linkse politiek5 mei 2017Vrijheid en fascisme
• Economie2 oktober 2016De Ego-fiets van het slachtofferschap
• Israël12 mei 2016Israël gaat ook over mij